Ruşen Eşref Ünaydın 18.03.1892 – 21.09.1959
01 Ocak 1970
Yazar, siyaset adamı (D. 18 Mart 1892, İstanbul - Ö. 21 Eylül 1959, İstanbul). Galatasaray Lisesi (1911), Darülfünûn (İstanbul Üniversitesi) Edebiyat Fakültesi (1914) mezunu. Galatasaray Lisesi, Askeri Baytar Mekteb-i Alisi, Darülmuallimin-i Âli (Erkek Öğretmen Oku)’de edebiyat ve Fransızca öğretmenliği yaptı. 1911-20 yılları arasında sürdürdüğü öğretmenlik görevi sırasında dergi ve gazetelerde röportajlar ile gezi izlenimleri yayımladı. 1918’de Yeni Gün gazetesinin muhabiri olarak Kafkasya’ya, Tasviri Efkar’ın muhabiri olarak Sivas’a gitti. 1920 yılının sonbaharında TBMM Hükümetinin daveti üzerine İnebolu yolu ile Ankara’ya gitti ve fiili olarak Millî Mücadele’ye katıldı.
1922 yılında Buhara Elçiliğinde başkâtip, Lozan Konferansı görüşmelerinde basın danışmanı olarak görevlendirildi. Afyon’dan milletvekili oldu (1923). Milletvekilliği üçüncü ve dördüncü dönem TBMM’de de devam etti. Daha sonra Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği (1933) ve Tiran, Atina, Budapeşte, Roma, Londra, Atina Büyükelçiliği görevlerinde bulundu. 1952 yılında devlet memuriyetinden emekliye ayrıldı. Rumelihisarı Mezarlığında toprağa verildi.
Yazarlık hayatı 1914’te başlayan Ruşen Eşref Ünaydın, birçok gazete ve dergilerde, Millî, edebi ve siyasi yazılar yayımladı. 1918 yılında Yeni Mecmuada yayımlanan “Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal’e Mülâkat” başlıklı röportaj, Atatürk’ü Türk basınında tanıtan ilk yazı oldu. Anıları, edebiyatçılarla yaptığı konuşmalar ve mensur şiirleriyle tanınmıştır. Döneminde yaşayan yazarlarla yaptığı konuşmalardan oluşan Diyorlar ki (1918) adlı eseri türünün ilk ve başarılı örneği kabul edildi. Yazıları 1914 yılında itibaren Servet-i Fünûn, Donanma, Tedrisat, Türk Yurdu, Dergâh, Vakit, Yeni Mecmua dergi ve gazetelerinde yayımlandı.
ESERLERİ:
DENEME-İNCELEME: Diyorlar ki (Sanatçılarla konuşmalar, 1918, yeni bas., 1972), Geçmiş Günler (fıkra, söyleşi, 1919), Tevfik Fikret (hayatı üzerine anılar, 1919), Ayrılıklar (İstanbul anıları, 1923), Damla Damla (mensur şiirler, 1929), Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal’le Mülâkât (1930), Boğaziçi Yakından (tasvirler, 1938), Atatürk’ü Özleyiş (cephe anıları, 1957), Atatürk’ün Hastalığı (röportaj, 1959), İstiklal Yolunda (1960), Çanakkale’de Savaşanlar Dedi ki (1961).
ÇEVİRİ: Bucolica’lar (Vergilius’tan, 1929).
Eserlerinin yeni basımları Kültür Bakanlığınca yapıldı (2001). Ayrıca, Bütün Eserleri Dizisi 2002 yılından itibaren Türk Dil Kurumu Yayınlarından çıkarılmaya başlandı:
