Taştaki Türkler, Saymalıtaş ve Damgaların Göçü…. İlâveten, afiş boyunda Orhun Abideleri resimleri.
Türk Kültürünün erken çağlarına ait, birçok ödüle layık görülmüş, her biri beş kiloya yakın ağırlıkta, beşyüzellişer sayfalık üç dev eser. Cem’an binaltıyüzelli sayfa ve onbeş kilo eder. Merhum arkadaşımız Servet Somuncuoğlu’nun Türk Milletine hediye ettiği ölümsüz miras.
Aşağıda araştırma seyahatlerinin kendi elinden çıkmış dökümü mevcut. Yüzellibin kilometre seyahat ve gece gündüz altı aylık saha çalışması.
Ömrü vefa etse idi, üzerinde çalıştığı büyük Türk Yazıtları Albümü muhtemelen şu sıra elimizde olacaktı. Takdir-i ilahi. İnşallah çalışmalarını sürdüren kardeşlerimiz ve sevgili oğlu Burak müştereken tamamlayacaklardır.
Altın kıymetini sarraf, adam kıymetini adam bilir. Türkeş olsaydı, Atatürk olsaydı, Osmanlı padişahları olsaydı eski Türk tarihine ışık tutan bu kahramanı alnından öper, en büyük nişan ve mükâfatlarla taltif ederlerdi. Başka milletler böyle zengin bir kültür hazinesine sahip olsalar enstitüler kurar, kütüphaneler dolusu kitap yayınlar, belgesel üstüne belgesel film çekerlerdi.
Değerini bilen biliyor. Harbiye Askeri Müzesi’nin muhterem komutanlarına Orhun Abideleri seti ulaşınca, duydukları heyecan telefondan taşıyordu. Kontörü kalmadığı için arkadaşının telefonundan arayıp kitaplar uğruna talebe harçlığını feda etmeye kalkan idealist gençler de çıkıyor, bu değerli kardeşimize hediye gönderilmiştir. Sağlığında hediye olarak göndermeye söz vermişti, şimdi bedelsiz nasıl tedarik edeceğinin telaşına düşen akademisyen de. Bu muhteremin de gönlü hoş tutulmuştur, teşekkürü kendi kendine mırıldanmıştır muhakkak, bir dua göndermişse daha makbuldür.
Eserleri yurdun dört tarafında olduğu gibi, Amerika, Kanada, İngiltere, Almanya, Fransa, Azerbaycan, İran, Kazakistan ve Kırgızistan’da da rağbet görüyor.
Kimileri ise değil onbeş kiloluk kitabı, onbeşbin tonluk kaya kütlesini koparıp önüne koysan uyanmaz, ayılmaz, kıpırdamaz, görmezden gelir, yok sayar. Niçin? Önlerinde yere diz vurulup, kendilerinden icazet alınmadığı için. Türkoloji onların inhisarındadır. Sanılır ki, Orhun Abidelerini kendi bahçelerine büyük dedeleri dikmiştir. Sahalarına başkasının girmesinden, gezinmesinden, kurcalamasından, konularına ortak çıkmasından pek hoşlanmazlar. Türk çocukları abidelerin tarih kitaplarındaki o kötü resimlere mahkûm kalsın. Türk dilinin ilk yazılı mahsullerinin bu abideler olduğunu ezberlesin. Daha öncesini bilmesin, araştırmasın, sorgulamasın.
Çok kıymetli hocalarımızı tenzih ederiz; maalesef bu bigânelerin bir kısmı köşe başlarını tutmuş, milliyetçi, Türkçü ve hatta bizim için en büyük değer olan Türkeşçi bilinen tiplerdir.
Bilmem ne ekinin tarih içerisinde aldığı seyir gibi hiç bir işe yaramaz konularla akademik dünyada yer bulup, ömür boyu bunlarla avunmak, yuvarlanıp, geçinip gitmek varken kim uğraşacak taşla kayayla.
Devekuşu misali, uç uçamam, koş koşamam. Buyurun tahta, buyurun tebeşir, eski Türk alfabesiyle Göktürk kelimesini bir yazıverin hocam. Yazamam… Bırakın o halde okuyup yazabilenler konuşsun. Bakın Antalya’da bir tıp doktoru var, kendini adamış, yazıtları okuyor. Olmaaz efendim, onlar meslekten Türkolog değil. Türkçe Orhun Yazıtlarıyla başlar. Daha eskisini henüz Türkoloji dünyası kabul etmiş değil. Türkoloji dünyası dediği Rus, Alman, Fransız enstitülerinin yüze sene önceki tezleri. Sizler necisin sayın hocam, siz ortaya tez atın, Türkoloji dünyasına kabul ettirin. Zatıalilerde o kadar çap yoksa, bırakın çapı olan yapsın.
Diller arasında benzerliklere değil, benzemezliklere bakılmalıymış. Yüz adet kelime benzerlik için yetmezmiş. Beşbin yıl önce insanlar kaç kelimeyle konuşuyordu ki zaten. Binlerce yıl önce uzak diyarlara dağılmış bir kavmin unsurlarında benzerlik gösteren çok fazla kültür unsuru kalmaması gayet normaldir. Bizim yöremizde geyiğe elik derler. Kızılderililer de elk der. İngilizce’de de elk bir tür geyiktir. Şimdi buradan hareketle Kızılderililer Türktür diyemeyiz belki, ama bu ayniliğe tesadüf hiç denilemez. En azından ne olduğunu anlayana kadar bu ve benzer kelimelerin peşinde koşmak icab eder. Takdir edilir ki bu da milli heyecan taşıyan genç Türkologların işidir.
Servet Somuncuoğlu, üstüne basa basa ve ısrarla, Orhun Yazıtlarının, Türklerin tarihte ilk sözü değil, taşlar üzerindeki son sözü olduğunu, kaya resimlerinin boy damgalarına, damgaların da harflere dönüştüğünü söylüyor ve konuya araştırmacıların dikkatini çekmeye çalışıyordu. En azından Yenisey Yazıtları dikkate alındığında hiç de yabana atılır bir iddia değildir ve bu çığlığa kulak verilmelidir.
Bu arada Servet Somuncuoğlu lisans öğrenimi itibariyle meslekten Türkologtur. Akademisyen değildir, fakat döneminde TRT prodüktörlüğüne intisab için geçilen safhaların akademik safahattan hiç de geri kalır tarafı olmadığı bilinmektedir. Eserleri onlarca akademisyene kaynaklık edecek değerdedir, nitekim etmektedir. Sulandırılan Ön Türk meselesine ciddi boyut kazandırmak için bu işlere kendini adamıştır. O cihette muvaffak olmuş, afaki, keyfi, kişiye göre değişen mülahazaların önünü kesmiş, ancak beri tarafta akademi dünyasında henüz beklenen ilgi doğmamıştır. Genç kuşak ümit vaad etmektedir.
Güdül Ankara’ya elli, bilemediniz yüz kilometre. Koskoca kurganlar orada kapalı taş yığını halinde duruyor. Buyursun arkeoloji camiası kazı yapsın. Yüzlerce kaya resmi ve birçok yazıt mevcut. Türkologlar gitsinler üzerinde çalışsınlar. Sosyolog, tarihçi, sanat tarihçisi, dilbilimci, ilahiyatçı herkese meşgale çıkar oradan.
Yıllarca kurum idareciliği yapacaksınız, tuğla üzerine tuğla koymayacaksınız. Derleme sözlüğü şimdiye kadar üçe beşe katlanmalıydı. Milli kültür seferberliğine girişilen vakitlerde yoğun mesailer harcanmış, o kadar. Nice kelimelerimiz, deyimlerimiz, masallarımız kaybolup gidiyor. Yanuç çıkar derdi annem, suyu süzmeden içmeyin. Çocukken çeşmeden çotrayla su getirtir, sonra suyu temiz bir tülbentle süzer. Her defasında bezin üzerinde küçücük, sanki kıskaçlı gibi, parlak siyah fakat tertemiz olduğu besbelli bir iki mahlûk kalırdı. Yanuç sözünü başka kimseden duymadım. Acaba kendisi mi uydurdu diye düşünürken, derleme sözlüğünde karşımda duruyor. Birkaç yerden derlenmiş. Kelime tamam fakat yöreler çok eksik. Memlekette onbinlerce diplomasız fakat bizatihi canlı kanlı vatan evlâdı Türkolog ulaşılmayı bekliyor. Buyurun bunlara ulaşın, derlemeleri sürdürün.
Güdül’ü Servet Somuncuoğlu değil de, sözgelimi Afrodisias kâşifi merhum Ara Güler keşfetseydi dünya yerinden oynardı. Merhum kelimesini bilerek kullanıyoruz, Müslüman Türk toplumunun içinde yetişen bir büyük sanatçıdır neticede. Selimiye Camii’nde ifade ettiği samimi duyguları nice Müslümanım diyen hissedemez. Edirne Eski Camii duvarındaki o Allah yazısının fotoğrafı ne muhteşemdir. Ya karlı bir günde tramvayın önünden çekilmeye çalışan siyah beyaz at arabası resmi. Ayrıca bir Emirgan molasında, kazandibinin sadece tavukgöğsü kazandibinden ibaret olmayıp iki tertip olduğuna işaret eden, bir zamanlar muhallebi kazandibinin yapıldığına, şimdiki heriflerin bunu yapmasını bilmediğine ve bu milli değerin kaybolduğuna hayıflanan bir Türk aydını.
Camiayla alakası olmayan nice meşhur fotoğraf sanatçısı, Servet Somuncuoğlu’nun çektiği fotoğrafları görünce duygulanmış, hüzünlenmiş ve iltifatlarını, teşviklerini en yüksek perdeden ifade etmekten geri durmamışlardır.
Gönlünde Türklük aşkı taşıyan, namuslu, milli endişe sahibi, fikri, irfanı ve vicdanı hür her Türkolog Servet Somuncuoğlu’nu dikkate almalı ve böylece milli tarih ve edebiyat sahasında açılacak yeni ufuklarda şeref payı sahibi olmalıdır.
SERVET SOMUNCUOĞLU ARAŞTIRMA GEZİLERİ
1- 10 AĞUSTOS –20 AĞUSTOS 2002 / İZNİK ULUABAT MANYAS GÖLLERİ VE DON KAZAKLARI ARAŞTIRMASI
2- 20 EYLÜL – 23 EYLÜL 2002 DON KAZAKLARI TETKİKLERİ İÇİN RUSYA STAVROPOL BÖLGESİ LEVAKUMSKA İLÇESİ NOVAKUMSKİ VE KUMSKAYA DALİNA KÖYLERİ
3- 25 EKİM – 10 KASIM 2002 / BEYŞEHİR ÇAVUŞÇU EĞİRDİR AKŞEHİR GÖLLERİN KIYILARINDA DON KAZAKLARI ARAŞTIRMASI
4- 20 TEMMUZ – 10 AĞUSTOS 2003/ ARTVİN – KARS ÇILDIR ARPAÇAY – ERZURUM DON KAZAKLARI ARAŞTIRMASI.
5- 03 – 14 HAZİRAN 2004 / KAZAKİSTAN (ALMATA ORTALIK MÜZESİ – ESSİK KURGANI – ALTIN ELBİSELİ ADAM – TAMGALI SAY) –KIRGIZİSTAN (BİŞKEK TARİH MÜZESİ – KARABALASAGUN BURANA – ISSIK GÖL)
6- 25 EYLÜL – 5 KASIM 2004 / KIRŞEHİR KAYSERİ ELAZIĞ DİYARBAKIR MARDİN ŞANLIURFA ADIYAMAN MALATYA YÜZEY ARAŞTIRMA VE FOTOĞRAF GEZİSİ
7- 07 – 17 TEMMUZ 2005 / KIRGIZİSTAN (SAYMALI TAŞ – TALAS – ÇİĞİMTAŞ)
8- 05 – 19 MAYIS 2006 / TÜRKİYE ( ORDU MESUDİYE ESATLI KÖYÜ – ERZİNCAN KEMALİYE DİLLİ VADİSİ – ERZURUM KARAYAZI CUNNİ MAĞARASI – KARS KAĞIZMAN CAMUŞLU KÖYÜ – ŞABAN KÖYÜ – KURBAN AĞA MAĞARASI – DOĞU BEYAZIT İSHAK PAŞA SARAYI – VAN MÜZESİ – AHLAT SELÇUKLU MEZARLIĞI – NEMRUT)
9- 27 MAYIS – 04 HAZİRAN 2006 / KAZAKİSTAN (TAMGALI SAY – TÜRKİSTAN – AYŞE BİBİ – HOCA AHMET YESEVİ – ARSLAN BABA – ÇU (ZAYSAN) – ALMATA ARKOELOJİ MÜZESİ)
10- 15 HAZİRAN – 03 TEMMUZ 2006 / MOĞOLİSTAN (TONYUKUK – ORHUN – KARABALASAGUN- ÇEÇERLEK – HOYTTAMIR – HANGAY DAĞLARI – BONGUBUR TÜRK PRENSİN MEZARI – MANDIL HAYRHAN – ŞATIRÇULU TÜRK MEZARLIĞI – GOBİ ÇÖLÜ – ULAN BATOR MÜZESİ)
11- 08 TEMMUZ – 19 TEMMUZ 2006 / KIRGIZİSTAN (SAYMALI TAŞ – KARAKOL YAYLASI – ÇOLPAN ATA – KURUBAKAYIR – TUYUKTÖR – TALAS)
12- 24 – 29 AĞUSTOS 2006 TÜRKİYE (KÜTAHYA ÇAVDARHİSAR AİZONAİ KÜMBET FRİG VADİSİ)
13- 01 – 06 EKİM 2006 / AZERBAYCAN (KIZKALESİ – GOBUSTAN)
14- 18 – 22 EKİM 2006 / HAKKARİ GEVARUK YAYLASI ÇEKİMLERİ
15- 21 HAZİRAN – 14 TEMMUZ 2007 / RUSYA (ALTAY TUVA HAKASYA KRASNOYARSK KEMEROVA NOVOSİBİRSK)
16- 29 NİSAN – 04 MAYIS 2008 / ÇANAKKALE KOŞUBURNU KÖYÜ DAMGALAR – TOKAT YAZMALARDA DAMGALAR - ORDU MESUDİYE 2. ÇEKİM ÇALIŞMASI) – ANKARA GÜDÜL SALİHLEROBASI İLK ÇALIŞMA
17- 05 – 12 MAYIS 2008 / KOSOVA PRİZREN GORA BÖLGESİ DAMGALAR VE KAYA RESİMLERİ – PRİŞTİNA)
18- 05 – 12 HAZİRAN 2008 / MOSKOVA TARİH MÜZESİ – PETERSBURG ERMİTAJ VE ETGONRAFYA MÜZESİ
19- 24 TEMMUZ – 15 AĞUSTOS 2008 / MOSKOVA – TUVA KIZIL – POR BAJİN – MOĞOLİSTAN BAYAN ÜLGEY – ŞİVET HAYRHAN – BAAG UYGUR – SENGIL HAYRHAN
20- 25 - 26 AĞUSTOS 2008 / AFYON DÖĞER SAHA ÇALIŞMASI DAMGALAR ESKİ TÜRK MEZARLARI (YAZISI YAZILACAK)
21- 28 EKİM – 10 KASIM 2008 / MACARİSTAN BUDAPEŞTE MİLLİ TARİHİ MÜZESİ SOLNOK MÜZESİ KARSAK MÜZESİ EGRİ KALESİ
22- 03 NİSAN – 10 NİSAN 2009 / TÜRKİYE – DENİZLİ ACIPAYAM – TAVAS – KALE – KOYUNBABA TÜRBESİ VS. – DAMGALAR
23- 5 – 6 - 7 TEMMUZ 2009 / ANKARA – GÜDÜL 2. – 3. ALAN ÇALIŞMASI
24- 20 EYLÜL – 10 EKİM 2009 / KANADA TORONTO PETERBOUGH OTTAWA MONTREAL
25- 16 – 19 NİSAN 2010 / ANKARA GÜDÜL KAYA RESİMLERİ ARAŞTIRMA GEZİSİ
26- 20 – 25 NİSAN 2010 / ÇANAKKALE BALIKESİR KAZDAĞI TÜRKMENLERİ ARAŞTIRMA GEZİSİ
27- 2 – 11 MAYIS 2010 / ÇANAKKALE KOŞUBURNU KÖYÜ BELGESEL ÇEKİMLERİ VE KAZDAĞI TÜRKMENLERİ ARAŞTIRMALARI
28- 01 – 18 HAZİRAN 2010 / ANKARA GÜDÜL SALİHLER KÖYÜ KAYA RESİMLERİ BELGESEL ÇEKİM ÇALIŞMALARI
29- 20 – 30 TEMMUZ 2010 / KASTAMONU ÇANKIRI ANKARA ESKİŞEHİR AFYON BURDUR AYDIN SÖKE BEŞPARMAK DAĞLARI ARAŞTIRMA GEZİSİ
30- 04 – 10 AĞUSTOS 2010 / MACARİSTAN BUDAPEŞTE BUGAC TURAN KURULTAYI KEMÇEKET SEGED ARAŞTIRMA GEZİSİ
31- 02 – 06 NİSAN 2011 / DENİZLİ ÇARDAK AFYON DAZKIRI YÜREĞİR SAHA ÇALIŞMASI
32- 14 – 18 TEMMUZ 2011 / KARS SUSUZ DOYUMLU KÖYÜ KAYA RESİMLERİ SAHA ÇALIŞMASI
33- 12 – 30 AĞUSTOS 2011 / MOĞOLİSTAN ORHUN ARHANGAY BULGAN HOVS GÖL SAHA ÇALIŞMASI
34- 11- 23 EKİM 2011 BREZİLYA SALO PAULO TAŞTAKİ TÜRKLER SERGİSİ
35- 11 – 20 ARALIK 2011 / AFYON BURDUR DENİZLİ MUĞLA AYDIN ARAŞTIRMA GEZİSİ
36- 24 – 25 ARALIK 2011 / RİZE ÇAMLIHEMŞİN ÇEKİMLERİ KOÇ BAŞLI MEZARTAŞI
37- 20 ŞUBAT – 2 MART 2012 / DAMGALAR DENİZLİ ÇEKİMLERİ
38- 11 – 25 NİSAN 2012 / DAMGALAR DENİZLİ ÇEKİMLERİ
39- 06 – 12 HAZİRAN 2012 / ÇANAKKALE KOŞUBURNU KÖYÜ DEDEKORKUT DÜĞÜNÜ ÇEKİMLERİ
40- 09 TEMMUZ – 05 AĞUSTOS 2012 / MOĞOLİSTAN ÇEKİMLERİ SAHA ARAŞTIRMASI
41- 06 - 20 AĞUSTOS 2012 / ALTAY BİSK BARNAUL HAKASYA TUVA ARAŞTIRMA GEZİSİ
42- 25 AĞUSTOS / 11 EYLÜL 2012 DENİZLİ ÇEKİMLERİ
43- 21 EYLÜL 2012 / ANTALYA KOZAĞACI KÖYÜ KAYA RESİMLERİ ÇEKİMİ
44- 01 – 08 EKİM 2012 / SAMSUN SALIPAZARI TRABZON RİZE ARTVİN ARHAVİ SAHA VE KEŞİF ÇALIŞMASI
45- 12 - 27 KASIM 2012 / DENİZLİ VE İLÇELERİ BELGESEL ÇALIŞMASI
46- 28 – 30 ARALIK 2012 / HOLLANDA AMSTERDAM MÜZE TETKİKLERİ
47- 01 MAYIS – 10 MAYIS 2013 / AFYON ISPARTA TOKAT KAYSERİ NİĞDE ÇALIŞMASI AKSARAY
48- 19 MAYIS – 02 HAZİRAN 2013 / ANKARA TRABZON BATUM ARTVİN KILIÇKAYA UZUNDERE OLTU ERZİNCAN ÜZÜMLÜ ÇAYIRLI TUNCELİ SİVAS KANGAL
49- 08 - 19 HAZİRAN 2013 KARADENİZİN KIYISINDA BELGESEL ÇEKİM ÇALIŞMASI TRABZON ARTVİN ARHAVİ DEMİRKAPI RİZE KASTAMONU
50- 09 – 20 TEMMUZ 2013 GÜRCİSTAN
BELGESELLER:
1- Karlı Dağlardaki Sır / 7 – 14 – 21 – 28 Aralık 2007 – 4 Ocak 2008 / TRT-2
2- Damgaların Göçü / 27 Ocak – 03 – 10 Şubat 2011/ TRT BELGESEL
3- Zamana Karşı / 10 – 17 – 24 Mart 2011 / TRT BELGESEL
4- Türkistan’da Bir Gün / 22 Mart 2012 / TRT BELGESEL
5- Altın Elbiseli Adam / 23 Ocak 2013 / TRT BELGESEL
6- Tamgalar Dengizli / 10 – 17 – 24 Nisan 2013 / TRT BELGESEL
KİTAPLARI:
1- Don Kazakları – 2004 İstanbul / Timaş Yayınları
2- Adanmış Bir Ömür – 2005 İstanbul / Alfa Yayınları
3- Gallemit – 2008 İstanbul / Bilge Oğuz Yayınları
4- Sibirya’dan Anadolu’ya Taştaki Türkler (Albüm Kitap) 2008 İstanbul – AZ Yapı
5- Saymalıtaş – Gökyüzü Atları (Albüm Kitap) 2011 – İstanbul – AC Yapı
6- Kainatın Gözleri – 2011 İstanbul / Özel Baskı
7- Damgaların Göçü – Kurgan / 2012 – Ac Yapı
ATLAS DERGİSİ ÇALIŞMALARI:
1- 2002 Kasım 116 Sayı / Tanıdık Bakış
2- 2003 Ekim 127 Sayı / Sisdağı
3- 2004 Ocak Atlas İstanbul Özel Sayı / Polonezköy Slav Rüzgarı
4- 2004 Ocak Atlas İstanbul Özel sayı – İstanbuldaki Türkistan
5- 2004 Ağustos 137 Sayı / Altın Elbiseli Adam Kazakistan
6- 2005 Aralık 153 Sayı / Şaman İzler – Türklerin Bilinç altı
7- 2007 Ocak 166 Sayı / Cengiz Han’ın Aşkı (Fotoğraf Çekimleri)
8- 2007 Aralık 177 Sayı / Taştaki Türkler
9- 2008 Ocak 178 Sayı / Taştaki Türkler Sibirya’nın Bilinç altı
10- 2009 Ocak 193 Sayı / Ankara – Damgaların Göçü
11- 2010 Mayıs 206 Sayı / Moğolistan – Orhun Anıtları
12- 2011 Ocak 214 Sayı / Ankara – Güdül / İşaretler
13- 2011 Mart 216 Sayı / Tahtacılar – Kazdağı Erenleri
ÖDÜLLER:
1- Karlı Dağlardaki Sır Belgeseli ile 12. Türksav Türk Dünyasına Hizmet Ödülü
2- Sibirya’dan Anadolu’ya Taştaki Türkler Kitabı ile TGC – 2008 Sedat Simavi Sosyal Bilimler Araştırma Ödülü
3- 2009 Yılın Kültür Adamı Ödülü – Denizli AYSİAD (Avrasya Yönetici Sanayici ve İşadamları Derneği)
4- 2012 Yılın En İyi Belgesel Yapımcısı – Gazeteci Kemal Çapraz 2. İletişim Ödülleri 2012
5- Altın Yunus Ödülü – Deniz Ticaret Gazetesi - / Denizcilikte İlkler – 2012
6- Tamgalar – Denizli Belgeseli ile Safranbolu Belediyesi 14. Uluslararası Altın Safran Belgesel Film Ödülü 2013
7- Türk Ocakları İpek Yolu Sempozyumu Hizmet Ödülü 2013
8- Elginkan Vakfı 8. Türk Kültürü Araştırma Ödülü 2014
9- Türk Ocakları Sakarya ve Bursa Şubeleri ile muhtelif Şubelerin Ödülleri 2013-2014
10- Türk Ocakları Osman Turan Türklük Araştırmaları Ödülü 2014
11- Denizli AYSİAD (Avrasya Yönetici Sanayici ve İşadamları Derneği) Ödülü 2014
FOTOĞRAF SERGİSİ:
1- Taştaki Türkler / 11 – 23 Ekim 2011 / Brezilya –Sau Paulo / Ses Sergi ve Görüntü Müzesi
2- Taştaki Türkler / 22 – 24 Aralık 2011 / Muğla Üniversitesi – 4. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu
3- Sibirya’dan Anadolu’ya Taştaki Türkler / 12 – 16 Nisan 2012 / Ankara Metro Kızılay / Türk Ocakları’ın 100. Kuruluş Yıldönümü Etkinlikleri
Yazarın tüm yazılarını okumak için tıklayınız.
