'Türkçe Şûrası'
Arslan Tekin 01 Ocak 1970
Türkiye Yazarlar Birliği, Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği ile Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi'nin öncülüğünde, "Yunus Emre ve Türkçe yılı Münasebetiyle" "Türkçe Şûrası" toplandı. Aynı adla da kitabı yayınlandı. (ASBÜ Yayınları, 556 s.)
Türkçe Şûrası Tertip Heyeti şu isimlerden müteşekkil: D. Mehmet Doğan, Ekrem Erdem, Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan, Prof. Dr. Şeref Ateş, Prof. Dr. Ali Osman Kurt, Prof. Dr. H. Yücel Başdemir, Doç. Dr. Muhammed Enes Kala, İbrahim Ulvi Yavuz.
Türkçenin sadeleştirilmesine dair çalışmalar, tartışmalar Cumhuriyet'le başlamadı. 19. yüzyıla kadar iner, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde kesif bir hâl alır. Türk Yurdu, Dergâh, Anadolu Mecmuası, Resimli Kitap... Osmanlı yazısıyla çıkan bu dergileri yeni harflere kazandırırken, en çok Türkçemize dair yazılan makaleler dikkatimi çekti. (Şu an basılan 21 cilt... Çalışmamız devam ediyor. 4 cilt daha var. Belki 10 bin sayfayı bulacak.)
Tartışmaların silsilesi için "Genç Kalemler" dergisine de bakılabilir. (1911-1912 arası 33 sayı. Hazl. Prof. Dr. İsmail Parlatır, Prof. Dr. Nurullah Çetin). Dil meselesi daha çok "Genç Kalemler"de ele alınmış ve yön çizilmiştir. Öne çıkan isimler Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin'dir.
"Türkçe Şûrası" kitabının "Sunuş"unda şu bilgilere yer veriliyor:
"(Şûra) 26-27 Kasım 2021 tarihlerinde ASBÜ Sümerbank Binası toplantı salonunda yapılmıştır.
Şûraya; konuyla ilgili kişiler, kurum temsilcilerinin yanında dilciler, edebiyatçılar, felsefeciler, hukukçular ve Şûrada ele alman konularla ilgili ilim ve fikir adamları katılmıştır.
Şûrada iki gün boyunca 14 oturumda; dil felsefesi, konuşma dili, yazı dili, edebiyat dili, devlet dili, dil bilgisi, eğitim-öğretim dili, akademi dili, ilahiyat dili, tıp dili, tercüme dili, hukuk dili, medya dili, spor dili gibi farklı başlıklar çerçevesinde dilimizin meseleleri ele alınmıştır. Türkçe Şûrası; Türkçenin bugünkü durumu ile ilgili tespit, tahlil, değerlendirme yapmak ve çözüm önerileri sunmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu yönüyle yıl boyunca düzenlenen diğer etkinliklerden ayrılmıştır. Şûra sonrasında ilk önce sonuç bildirgesi kamuoyuyla paylaşılmış akabinde hazırlanan kapsamlı şûra raporu; başta Cumhurbaşkanlığı olmak üzere ilgili/yetkili kurumlara ulaştırılmıştır.
Elinizdeki kitapta Şûraya katılan 43 ilim, fikir ve edebiyat adamının tebliğleri yer almaktadır. Tebliğlerin toplu bir şekilde yayımlanmasıyla Türkçe Yılında tarihe bir not düşülmesi ve ayrıca Şûrada tartışılan mevzuların kayıt altına alınması hedeflenmiştir. Türkçe Şûrası tebliğler kitabının Türkçe üzerine çalışan, düşünen araştırmacı, öğrenci, öğretmen, akademisyen ve ilgililere dilimizin meseleleri konusunda bir rehber olması temenni edilmektedir."
Önemli şûra, önemli tartışmalar, önemli bilgiler... Bu kitap, Millî Eğitim bünyesinde, hususiyetle edebiyat hocalarının ellerinin altında olmalıdır.
Türkçemiz çökmüş vaziyette. Ayağa kaldırabilir miyiz? Umutsuzum.
Dilimiz inatla bozulmak isteniyor. Önce basın yayın kuruluşu mensupları, köklü bir eğitimden geçirilmeli. Ve her gün ekranda görünen siyasîlere "sağlam Türkçe" telkin edilmeli. Bilirsiniz; Bülent Ecevit, Türkçemizin büzüşmesinde, güdükleşmesinde özel gayret göstermiş ve bunu iftiharla da açıklamıştır.
Yunus'umuzu içimize sindirebilsek, dilimizin merhalelerini, nereden nereye geldiğini ve asıl nereye gelmesi gerektiğini idrak ederiz.
