Ali Nihad Tarlan 1898 – 30.09.1978
01 Ocak 1970
1898 yılında İstanbul'un Vezneciler semtinde dünyaya gelmiştir. Babası üçüncü ordu muhasipliğinden emekli Mehmed Nazif Bey’dir. Dağıstan menşeili bir aileden olan Ali Nihat Tarlan'ın dedesi Hacı Ali Efendi, Erzurum'a göç etmiştir. Babası Nazif Efendi 1927 yılında İstanbul'da vefat etmiştir. İlk olarak elifba cüzünü babasından, daha sonra Farsça Gülistan ve Bostan'ı okumuştur.
Babasının vazifesi icabı Ali Nihat Tarlan Manastır'a gelmiş ve Rehber-i Mearif adlı özel okulda okumuştur. Babasının Selanik'e tayini üzerine oradaki Fransız okulunda okumuş, İstanbul'a dönünce Vefa İdadisine kaydolmuştur.
Askerliğini Dördüncü Sahra Topçu Şubesi ile Şube-i Mahsusa’da yapmış, vazife olarak Osmanlı Kanunlarını Farsçaya tercüme etmiştir. Bu arada Darülfünun'un (Üniversite) Fransızca ve Farsça bölümlerini ve 1920 yılında da Edebiyat Fakültesini bitirmiştir. 6 Nisan 1919 tarihinde Gazi Osman Paşa İdadisine Fransızca öğretmeni tayin edilmiş, daha sonra sıra ile Beşiktaş, Vefa, Davud Paşa, Galatasaray ve Nişantaşı sultanileri ile Kabataş Erkek Lisesi, Maltepe ve Kuleli Askeri Liselerinde; Nartibros, Esayan ve Bezezyan gibi Ermeni azınlık okullarında Farsça, Fransızca, edebiyat ve Türkçe öğretmenliği yapmıştır. 20 Ağustos 1933 tarihinde İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesine metinler şerhi doçenti olarak tayin edilmiş ve 1 Temmuz 1941'de profesörlüğe yükseltilmiştir. 1 Ağustos 1972 tarihinde emekliye ayrılmıştır.
Fatma Leman Hanımla evlenmiş, bu evlilikten Adnan Siyadet Tarlan olmuştur. Hanımını 1973 yılında kaybeden Ali Nihat Tarlan, 1978 yılı 30 Eylül'ü Ekim’e bağlayan gece vefat etmiştir. Kadıköy Osmanağa Camii’nde kılınan namazdan sonra İçerenköy kabristanına defnedilmiştir.
Çok yönlü bir hoca olan Ali Nihat Tarlan, ilim ve fikir adamı olup, aynı zamanda şairdir. Arap, Fars, Fransız ve Türk dil ve edebiyatlarına hakkıyla vakıf olmuş son devrin en büyük metinler şerhi hocasıdır. Şiirin esasını ilmin meydana getirdiği fikrinde olan Tarlan, hakiki sanat eserinin ilim, kültür, kabiliyet ve heyecanın müşterek mahsulü olduğunu iddia eder. Türkçenin yanı sıra Farsça şiirler de yazan Ali Nihat Tarlan'ın tasavvufi tarafı ağır basar. O, bu hususta; "Tasavvufta, şer'i bilgi ve imana aykırı bir şey yoktur..." demektedir. Şiirlerini aruz, hece ve serbest vezinle yazmıştır. Ayrıca tarih düşürmede üstattır.
Milli meselelere de sıkı sıkıya bağlı olan Ali Nihat Tarlan, 1922 yılında hazırladığı İslam Edebiyatında Leyla ve Mecnun Mesnevisi adlı doktora tezi ile Türkiye'de ilk edebiyat doktorudur. Kültür meselelerinde Türkiye Cumhuriyeti adına dış ülkelere gitmiş, “Cento” ve “İranoloji” Kongresi davetlerine katılmıştır.
