Bankalara söylüyorum hükümet sen anla
Turhan Bozkurt 01 Ocak 1970
Kredi derecelendirme kuruluşları ülkelerin kredibilitesine göre halka açık şirketlere, bankalara da not verir.
Moody’s, Standart&Poors ve Fitch troykası, kaç aydır Türkiye’nin notunun yatırım yapılabilir ülke liginden düşebileceğini söylerken hakaret yağdıran çevreler, not indirimleri sadece Bank Asya ile alakalı imiş gibi hava estiriyor. Bank Asya’yı hedef alan linç girişiminde yine riyakârca tavır sergiliyorlar. Fitch daha geçen hafta Akbank, Garanti Bankası, İş Bankası ve Yapı Kredi’nin risklerinin arttığını belirterek Türkiye’yi ikaz etmişti. Bu ikaz, bankaların kötü yönetildiği mânâsına gelmediği gibi Moodys’in Bank Asya’nın notunu indirmesi de başka zemine çekilemez.
Anlama özürlüler piyasada işlerin iyi gittiğini söylese de gelen her güncel veri, tehlike çanlarının Türkiye için çaldığını haber veriyor. ‘Bankalara söylüyorum hükümet sen anla’ meyanında diplomatik dil kullanmayı tercih ediyor troyka. Zira Moody’s 4 Haziran’da yayımladığı raporda Türkiye’de 11 Türk bankasının kredi notlarını indirmişti. Aralarında Bank Asya da vardı. Kararın gerekçeleri son derece manidar: ‘Bankaları da etkileyen siyasal belirsizlik ortamı’ gelecek dönemi zorlaştırıyor. Raporda bankaların kârlılığını azaltan siyasî belirsizliğin akabinde ‘ekonomik büyümede yavaşlama’ ve ‘artan fonlama maliyetleri’ sıralanmıştı. Özetle Moody’s, bankaların aktif kalitesi ile kârlılıklarının zayıflayacağına ve likiditenin sıkılaşacağına dikkat çekmişti.
O gün bu raporu haber yapmayanlar 22 Ağustos’taki Bank Asya güncellemesine niye bu kadar sarıldı? Ayvaz kasap bir hesap da ondan. Maksat karalamak, yıpratmak ve hükümet marifeti ile bir değeri ortadan kaldırmaksa her şey mubah! Başlığı at, ellerini ovuştur. Yalan, hakikat kılığına bürünmüş dolaşıyorken ayrıntıları kim okuyacak? Başlık ve spotla mutmain gazete okuru, hangi sabır ve tecessüsle haziran kararına bakacak? Hangi ehl-i vicdan kalemden şu satırlar dökülecek?: “Koca koca bankaların notu inerken görmezden geldiniz. Aynı minvalde Bank Asya’nın notu güncellenince üzerine atladınız. Üstelik 17 Aralık’tan bu yana Bankacılık Kanunu’nu hiçe sayarak bu bankanın itibarını ve şöhretini zedeleyici beyanların bu indirime sebep olduğuna hiç değinmediniz. Ayrıca bankacılığa dönük risk algısının artmasında ülkenin genel gidişatının payı olduğunu belirtmediniz. Sizde hiç insaf yok mu?”
Moodys’in son Bank Asya mütalaasının satır aralarında da aynı mesaj var: Siyasî belirsizlik arttı, ekonomi yavaşlıyor. Buna bağlı olarak notu indiriyorum. Olup biteni tahlil ederken Bank Asya’nın bizzat hükümet tarafından hedef alınmasına doğrudan değinmemesi raporun en büyük eksikliğidir. Lakin Moody’s, haziranda bunları ima eden satırlara yer vermişti. Belli ki o da hükümetin hışmından kendini korumaya çalışıyor. Bank Asya üzerinden bir kere daha gidişattan endişe duyduğunu ima ediyor. 52 milyar doları aşan cari açık, çift haneye yakın enflasyon, daralan ihracat ve özel sektörün katlanan dış borcunu artık ciddiye almalıyız. Tehlikeyi fark edip tedbir almak varken, “Siz muhalefet partisi misiniz?” kolaycılığına tevessül etmeyelim. Zaten gayri ciddi sözler, Zeybekçi bakandan başka kimseye inandırıcı gelmiyor.
Amerika’da faizlerin artmasına düne göre bir adım daha yaklaşmışken haricimizde olup bitenleri tahfifle karşılayanlar, bilinsin ki 77 milyonun istikbalini tehlikeye atıyorlar. TÜİK dün konut satışlarını açıkladı. Temmuzda kredi ile alınan (ipotekli) konut sayısı yüzde 30’dan fazla düştü. Ocaktan beri satışlar bir önceki ayı aratacak şekilde azalıyor. İnşaatçı eylüle bütünleme gibi bakıyor. Vaziyeti kurtardı, kurtardı, aksi takdirde sınıfta kalacak. Kupon arazi meraklıları bırakalım Sadabad yolunda şen şarkılar söylesin. Ekonomide her sahada durgunluk yaşanıyor. Sıcak para bağımlısı Türkiye, yolun sonuna geldi.
Ali Babacan, Ahmet Davutoğlu kabinesinde vazife alacaksa, ilk iş olarak bankaları ve şirketleri karalayarak güven bunalımını tırmandıran müşavirleri mabeynden uzaklaştırmalı. Aksi takdirde müşavir bozuntuları maaşını her ayın 15’inde almaya devam edecek etmesine de millet perişan olacak.
