Refik Halit Karay (1888-1965)
01 Ocak 1970
Roman ve hikaye yazarı. İstanbul’da doğdu. Mehmet Hâlit Bey’İn oğlu. Galatasaray Sultânîsi’ne (1900-1906) devam etti. Mekteb-İ Hukuk’a başladı. Bir yandan da kâtiplik yaptı. Sonra okulu ve kâtipliği bırakıp gazetecilik yaptı. Tercuman-ı Hakikat gazetesinde çalıştı (1909). Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Kalem ve Cem gibi dergilerde Kirpi İmzası ile yazdığı yazılarla meşhuroldu. Mahmut Şevket Paşa’nın öldürülmesi üzerine diğer muhalifler gibi, o da Sİnop’a sürüldü. Sürgün hayatı Çorum, Ankara ve Bilecik’te devam etti (1913-1918). Mütareke döneminde Posta-Telgraf Genel Müdürü oldu (1919). Aydede isimli meşhur mizah dergisini çıkardı (1922). Millî Mücadele’yl baltalayıcı yazılar yazdığı için “Yüzellilikler” listesine alınarak yurt dışına çıkarıldı (1922). 1938 yılında çıkan affa kadar günleri Beyrut ve Halep’te geçti. Refik Halit, 1938?de yurda döndü. Aydede dergisinin yayımını sürdürdü. İstanbul’da öldü. Zincirllkuyu Mezarlığı’na gömüldü. Refik Halit Karay, hikaye, roman, hatıra, kronik, mizah ve hiciv türlerinde eser veren XX’inci yüzyıl yazarlarındandır. Konuları Anadolu halkının hayâtından alınmış hikayelerinden meydana gelen Memleket Hikayeleri ile meşhur oldu. Çağdaş hikayeciliğin güzel örneklerini vermiştir. Eserlerinde konuşma dilini ustaca kullandı. Romanlarının konusu aşk ve kadındır. Refik Halit Karay, İstanbul Türkçesi’nl en iyi kullanan yazarlardandır. Mizah ve hicivleri de oldukça güzeldir.
Hikaye kitapları: 1. Memleket Hikayeleri (1919), 2. Gurbet Hikayeleri (1940).
Romanları: 1. İstanbul’un iç Yüzü (1920) 2. Yezitin Kızı (1939), 3. Çete (1939), 4. Sürgün (1941), ‘, Anahtar (1947), 6. Bu Bizim Hayatımız (1950), 7. Nilgün (1 cilt: Türk Prensesi Nilgün, Mapa Melikesi Nilgün, Nllgün’ün Sonu 1950-1952), 8. Yer Altında Dünyâ Var (1953), 9. Dhjl Örümcek (1953), 10. Bugünün Saraylısı (1954), 11.2000 Yılı. nın Sevgilisi (1954), 12. iki Cisimli Kadın (1955), 13. Kadınlar Tekkesi (1956), 14. Karlı Dağdaki Ateş (1956), 15. Dört Yapraklı Yonca (1957), 16. Sonuncu Kadeh (1965), 17. Yerini Seven Fidan (1977), 18. Ekmek Elden Su Gölden (1980), 19 Ayın On Dördü (1980), 20. Yüzen Bahçe (1981).
Hatıraları: 1 Minelbâb llelmihrâb (1946), 2. Bir Ömür Boyunca (1980).
Mizah ve hicivleri: 1. Sakın Aldanma İnanma Kanma (1915), 2 Klrpİ’nln Dedikleri (1918), 3. Ago Paşa’nın Hatıratı (1918), 4. Ay Peşinde (1922), 5. Guguklu Saat (1925), 6. Tanıdıklarım (1922).
Kronikler: 1. Bir Avuç Saçma (1939), 2. Bir İçim Su (1931), 3. İlk Adım (1941), 4. Üç Nesll-Oç Hayat (1943), 5. Makyajlı Kadın (1943), 6.Tanrı’ya Şikâyet (a 1944).
Tiyatroları: 1. Kanije Müdafaası ve Tiryaki Hasan Paşa (Müfit Ratip ile birlikte, oynandı, basılmadı), 2. Dell (1929). Külliyâtı İnkılap ve Aka Kitabevleri tarafından yayımlanmaktadır.
