Cüneyd Bağdadi
822 - 911 01 Ocak 1970
Ebû'l-Kâsım Cüneyd ibn Muhammed el-Hazzâz el-?avârîrî veya tanınan adıyla Cüneyd Bağdadi (822, Bağdat - 911), İslam bilgini. Bağdat'ta doğdu ve orada yaşadı. Ailesi aslen Nihâvendli olup cam ticaretiyle uğraştıklarından ?avârirî nisbesiyle tanınmaktaydı. Bizzat Cüneyd-i Bağdadi'de ipek ticaretiyle meşgul olduğundan Hazzâz lakabıyla tanınmıştır. Ailesinin Nihâvend'den Bağdat'a ne zaman geldiği kesin olarak bilinmemektedir.
Ebû Sevr el-Kelbi'den fıkıh eğitimi aldı. Ebû Ali el-Hasan bin Arefe el-Abdî başta olmak üzere bazı âlimlerden hadis dinledi. Dayısı Serî es-Sakatî ve Ebû Hamza el-Bağdâdî gibi sofilerin sohbetinde bulundu. Sonraki yıllarda vaaz vermeye başladı ve İslami İlimler üzerinde derin bilgi sahibi oldu. Süfyan-ı Sevri'nin mezhebinden olduğu rivayeti vardır.
Dönemin birçok ünlü sûfîsi Cüneyd-i Bağdadi'nin sohbetinde bulunmuştur. Ebû Muhammed el-Cerîrî, Ebü'l-Abbas İbnü'l-Arabî, İsmail b. Nüceyd. Ali b. Bündâr es-Sayrafî, Ebü Bekir Şiblî, Mimşâd ed-Dîneverî, Abdullah eş-Şarânî, Muhammed b. Ali el-Kettânî. Ebû Bekir el-Vâsıtî. Ebû Amr ez-Zeccâcî Cüneyd Bağdadi'in sohbetinde bulunan tanınmış sûfilerdendir. Bu sebeple tarikatların tamamına yakın kısmı silsilelerinde Cüneyd-i Bağdadi hazretleri'ne yer verirler.
Mutlak İmam. Küçük Şafii ve Sadr-i Kebîr gibi unvanlarla anılan fıkıh âlimi İbn Süreye de onun sohbetinde bulunmuş, ruhaniyetinin tesirinde kalmış ve manevî alandaki bilgilerini ona borçlu olduğunu ifade etmiştir. Cüneyd-i Bağdadi'nin tasavvufî görüşleri, hem çağdaşı sûfîler hem de daha sonraki mutasavvıflar üzerinde derin tesirler bırakmıştır. Onun açtığı yoldan gidenlere Cüneydî denildiğini kaydeden Hücvîrî, kendi şeyhlerinin de bu zümreye mensup olduklarını belirtmektedir. el-Münkız mine'd-dalâl adlı eserinde belirttiğine göre Gazzâlî'nin tasavvufa yönelmesinde de Cüneyd-i Bağdadi'nin tesiri olmuştur. el-Lüma', et-Ta'anuf, Kûtü'l-kulûb ve er-Risâle gibi tasavvufun temel kaynakları Cüneyd-i Bağdadi'nin fikirlerine geniş yer ayırır, onun tasavvufî konulardaki sözlerini delil sayarlar.
