Nusret Hızır
01 Ocak 1970
Nusret Hızır kimdir? Hayatı ve eserleri: İstanbul’da doğdu (1899). Almanya’da fizik-matematik, felsefe öğrenimi gördü. 1934’te Prof. Hans Reichenbach’ın asistanı olarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne girdi. 1937’den 1942’ye kadar Türk Tarih Kurumu’nda uzman olarak çalıştı. Dışardan sınav vererek doçent oldu (1942). Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin Felsefe Bölümü’ne girdi. 1960-62 yılları arasında 147 öğretim üyesinden biri olarak, kürsüsünden geçici ayrılması dışında, 1968’de emekli oluncaya kadar Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ndeki görevini Türk Tarih Kurumu danışmanlığıyla birlikte yürüttü. 1963’te bir dönem Paris’te Ecole Normal Superieur’de felsefe dersleri verdi. Bu arada 1941-48 yıllarında Platon Yarkurulu Başkam olarak klasiklerin çevirisinde çalıştı. Emekliliğinden sonra Basın ve Yayın Yüksek Okulu’nda, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde, Hacettepe Üniversitesi’nde felsefe ve mantık okuttu. 1980’de öldü.
Ant dergisinde yayımladığı yazılarda (“Tehlikeli Felsefeler”, sayı 7, 16 Haziran 1945) Nietzche’ye ve Alman faşizminin kaynaklarına ilişkin tezler ileri sürmüş, sonra Yaprak dergisinde (1949-50) felsefi kavramlara açıklık kazandıran notlar yayımlamıştı.
Nusret Hızır’ın 1960’tan sonra Değişim dergisinde çıkan yazılarını klasik felsefe, bilim felsefesi, varoluşçuluk ve Bergson’un kuramları üzerine eleştirel yaklaşım denemeleri sayabiliriz. Bu yazılarında görüş ve karşıt görüş sergilemeleriyle yetinmeyerek kendi savlarını ortaya koyma aşamasına gelmiştir Hızır. Özellikle “Mantık Eleştirisi Işığında Bergson” (sayı 6, 1962) adlı yazısında kimi düşün ve edebiyat adamlarımızı etkilediğini bildiğimiz Fransız düşünürünün felsefesini eleştirirken “sistem ve öğreti” öğelerinden yoksun bulunduğunu belirtir. Gerçeğin ne olduğunu, nasıl kavranabileceğim anlatmak yerine “telkin” etmek istediğini vurgulayarak, “süre” ve “sezgi” gibi Bergson idealizminin ana öğelerini çözümler; “irrasyonel” niteliklerini gösterir.
Nusret Hızır, felsefe ve mantık konularına ilişkin yazılarının bir bölüğünü topladığı Felsefe Yazıları adlı yapıtı ile TDK 1977 Deneme Ödülünü aldı.
