Yüreğimiz cızzzlavet
Yılmaz Özdil 01 Ocak 1970
Cızlavet onlar.
Recep amcanın ayakkabıları.
Rahmetli maden işçisinin babası.
*
Bazı yörelerde cizlavit denir.
Bazı yörelerde cıslavat.
Hurda lastikten yapılır. Yekpare, kalıp halinde tabanıyla birlikte preslenir. Bağcıkları varmış gibi görünür ama, yoktur, bağcık şeklinde baskısı vardır.
*
İsveç malıdır!
*
1900’lerin başında, Wilhelm ve Carl Gislow adında iki kardeş tarafından icat edildi. Bu iki biraderin aslında otomobil lastiği fabrikası vardı. Gislaved şehrinde yaşıyorlardı, lastiğin markası da Gislaved’ti. Hurda lastikleri atmaktansa, değerlendirmeyi düşündüler, kalıpladılar, preslediler, bu ayakkabıyı ürettiler. Çok ucuzdu. Sadece İsveç’e değil, bütün Avrupa’ya sattılar. 1930’larda Türkiye pazarına girdiler. Ahalimizin dili dönmedi, Gislaved diyemedi, cızlavet dedi.
*
Gislow biraderler ikinci dünya savaşından sonra ayakkabı üretimini durdurdu, Avrupa değişmiş, sanayi gelişmişti, bu ilkel ayakkabı türevi artık satılamıyordu. Türkiye hariç… Türkiye’de taklitleri çıktı, şakır şakır üretime devam edildi.
*
1930’larda Türkiye gibi Gislaved giyen İsveç… Bugün, kişi başına 42 bin dolar milli geliriyle, dünyanın en mutlu, yaşam kalitesi en yüksek ülkelerinden biri.
*
Türkiye ise, cızlavet’e devam… Gislaved’ler bu topraklara geldiğinde, Recep amca henüz 5 yaşındaydı. Bugün 75 yaşında. Ayağında hala cızlavet var. Üstelik yırtık.
*
Çünkü… Türk siyasi tarihi, cızlavet’ten Prada’ya terfi etmiş politikacılarla doludur. Cızlavet’ten Milano markalarına geçince, matah adam oldum zannedip, halktan kopan, bağrından çıktığı insanları “köle”si gibi gören tiplerle doludur.
*
Ya ayakkabı kutularıyla mücadele edeceğiz kardeşim… Ya da, öbür Recep saray yaptırırken, Recep amcalarımız bi 75 sene daha cızlavet giymeye devam eder.
