Neyzen Aziz Dede
1840 – 07.03.1905 01 Ocak 1970
Aziz Dede, çok eski yıllarda yaşamış olmamakla birlikte, hayatı hakkındaki bilgilerimiz oldukça sınırlıdır. Takriben 1840’lı yılların birinde Üsküdar’da, Doğancılar parkından Ahmediye’ye inen yolun sağındaki evlerden birinde doğdu. Çocukluğunu ve ilk gençlik yıllarını nasıl geçirdiğini, hangi okullarda okuduğunu bilmiyoruz. Gençliğinde Mısır’a giderek Kahire Mevlevihânesi’nde “Sivaslı” takma adı ile bilinen bir şeyhten ney ve ilk mûsiki derslerini aldı. Mısır’dan Gelibolu’ya gelen Aziz Dede, buradaki mevlevihânenin şeyhi Hüsameddin Dede’ye intisap ederek çilesini tamamladı ve “Dede” oldu. Gelibolu’dan İstanbul’a naklederek Üsküdar’a yerleşti.
O yıllarda Salim Bey, ünü İstanbul’a yayılmış usta bir neyzendi. Aziz Dede bu ustadan yararlanmak ve neyzenlik sanatının inceliklerini öğrenmek istiyordu. Neyzen Emin Efendi, ünlü hattat Sami Efendi’den naklen şunları anlatıyor: “…Neyzen Dede, neyini ilerletmek için Salim Bey’e baş vurunca (Biraz üfle bakalım!) demiş. Aziz Dede’nin neyini işitir işitmez (Sen benimle alay etmeğe mi geldin?) diye söylenmiş. Daha sonra gerçekten heveskâr olduğunu öğrenince öğrenciliğe kabul etmiş. Hattâ eserlerini Aziz Dede’ye çaldırır zevkle dinlermiş.”
Çok yetenekli bir sanatkâr olarak kısa sürede ilerledi; gittikçe ustalaşarak virtüözlük derecesinde yükseldi. Önceleri Üsküdar ve Galata mevlevihânelerinde neyzenbaşılık yaptı. Daha sonra Bahariye Mevlevihânesi’nde de çalıştı. Bu sonuncu görevini kabul etmesi şu şekilde olmuştur: Hüseyin Fahreddin Dede, Aziz Dede’yi çok beğenip takdir ettiği için, bir gün Ahmed Celâleddin Dede’ye rica ederek, “Ben Aziz Dede’yi davet etsem gelmeyecek; fakat, sizi sever ve kırmaz. Lütfen söyleyiniz bizim dergâhın da neyzenbaşılığını kabul etsin” demiş. Bu rica Aziz Dede’ye iletilince, “Ben şişman bir adamım; Eyub’a kadar gidip dönmek benim için hayli zor oluyor” diyerek kabul etmek istememişse de ısrarlara dayanamayarak bu tekkenin de neyzenbaşılığını yapmıştır.
Aziz Dede yetmiş yaşlarında 7 Mart 1905 (29 Zilkade 1323) tarihinde öldü ve Üsküdar Mevlevihânesi’nin bahçesine defnedildi.
