III. Murad
04.07.1546 – 16.01.1595 01 Ocak 1970
4 Temmuz 1546 tarihinde Manisa’da dünyaya geldi.
II. Selim’in en büyük oğlu olduğu için tahtın varisi olan III. Murat, çocukluk döneminde bir şehzadeye yakışacak iyi bir eğitim almıştır. Bu dönemde Arapça ve Farsça öğrenmiş, 1558 senesinde babası II. Selim'in Manisa Sancakbeyliğinden Karaman Valiliğine atanması sonucu dedesi Kanuni Sultan Süleyman tarafından Alaşehir Sancakbeyliğine tayin edilmiştir.
Babası II. Selim padişah olduktan sonra da Manisa’da Sancakbeyi olan III. Murat, babası Selim'in vefatından sonra 22 Aralık 1574 tarihinde İstanbul'a gelerek Osmanlı İmparatorluğu tahtına oturmuştur.
Sultan III. Murat’ın, tahta çıkar çıkmaz yaptığı ilk iş olarak, fetva ile beş kardeşini boğdurttuğu rivayet edilir.
Sultan III. Murat’ın tahta çıktığı dönemde Fransa tahtının boş olmasından kaynaklanan Lehistan’daki otorite boşluğu, III. Murat’ın isteğiyle Erdel Beyi Bathary’nin Lehistan kralı olmasıyla son buldu. Bu dönemde hemen Lehistan ile anlaşmalar yapılmış ve kuzey sınırı güvenli hale getirilmiştir.
1578 senesinde Ramazan Paşa önderliğinde Fas’ın alınması, Osmanlı topraklarına dahil olmasından başka, bölgedeki Portekiz gücünün kırılması için de önemli bir olaydır.
1584 senesinde bir yeniçeri ayaklanması sonucunda, dönemin Trablusgarp Valisi Ramazan Paşa katledildi. Sultan III. Murat’ın emriyle Ramazan Paşa’nın ailesi İstanbul’a getiriliyordu. Venedik gemilerinin II. Selim dönemindeki antlaşmayı hiçe sayarak Kefalonya açıklarında gemiye saldırması sonucu iki ülke arasındaki barış sona erdi.
Sultan III. Murat, bu hadiseden sonra Venedik Senatosu’na bir ültimatom gönderdi ve Ramazan Paşa’nın ailesiyle, ondan kalan hatıra mahiyetindeki mallarını Preveze’ye getirtmeyi başardı.
Venedik’in, iki ülke arasındaki barışı korumak istemesi üzerine, aradaki problemler çözüldü.
Bu dönemde Venedik, Ceneviz ve Fransızlara kapitülasyon verildiği için, Osmanlı limanlarında ticaret yapma hakkına sahiptiler. Aynı imtiyazlara sahip olmak isteyen İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth, 1583 senesinde Osmanlı’ya bir elçi gönderdi.
1572 senesinde yaşanan Bartalameos katliamı yüzünden yavaş yavaş Katoliklere yüz çeviren Osmanlı hükümet, Papa’ya karşı bir güç sağlamak için Protestan olan İngiltere’ye yakınlaşmayı uygun bulmuştu.
Bu sebeple Akdeniz üzerinde Fransız-İngiliz rekabeti de başlamıştı. İlerleyen dönemlerde, bu rekabetten dolayı Osmanlı çok karlı çıkmıştır.
Şah II. İsmail’in Osmanlı ve Safevi arasındaki antlaşmaya riayet etmeyerek, Osmanlı’ya bağlı bazı birlikleri kendi tarafına çekmesi ve bu olaydan bir süre sonra ölümüyle Safeviler arasında çıkan taht kavgasından Osmanlı’nın faydalanmak istemesiyle on iki sene süren savaş başlamış oldu.
Özdemiroğlu Osman Paşa komutasındaki Osmanlı Birlikleri, Çıldır’da Safevi kuvvetlerini mahvetti.
Bu savaşın ardından Gürcistan fethedildi ve 1578 senesinde Tiflis, Osmanlı vilayeti durumuna geldi. Aynı sene Meşaleler Muharebesi sonucunda Şirvan’ın da Osmanlı topraklarına katılmasıyla Safeviler barış istemek zorunda kaldı. 21 Mart 1590 tarihinde “Ferhat Paşa Antlaşması” imzalandı. Bu antlaşmaya göre, Kars, Tebriz, Tiflis, Gence ve Şehrizur Osmanlı Devleti’nde kaldı. Böylece Osmanlı Devleti, doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmış oldu.
1590 senesinde Avusturya ile Osmanlı arasında 8 senelik barış antlaşması yapılmıştı. Bu antlaşma, 1593 senesinde Telli Hasan Paşa’nın Uskokların üzerine yürümesini savaş sayan Avusturya yüzünden bozulmuş oldu. İmparator II. Rudolf ödemesi gereken vergiyi kesti. Aynı zamanda Osmanlı’ya bağlı bazı beyleri isyana teşvik etti. Tüm bu olaylardan sonra Telli Hasan Paşa, binlerce askerle birlikte Siska kalesini kuşatma altına aldı. Hasan Paşa ve binlerce Osmanlı askeriyle beraber Hersek Sancak Beyi de şehit düşünce Sinan Paşa’nın ısrarıyla 1593 senesinde Avusturya’ya savaş ilan edildi.
Fakat, bu savaş devam ederken, Sultan III. Murat felç geçirmiş ve İstanbul’da vefat etmiştir. Merhum, Ayasofya Camii avlusunda medfundur.
Sultan III. Murat Han döneminde Osmanlı sınırları 19.902.000 km2’ye çıkmıştır. Bu aynı zamanda Osmanlı’nın en geniş topraklara ulaştığı dönemdir.
“Muradî” ve nadiren “Murad” mahlaslarıyla şiirler yazan III. Murat’ın Farsça, Arapça ve Türkçe divanları bulunmaktadır.
Aynı zamanda Fütuhat-ı Siyam isimli, tasavvuf ile ilgili eser yazmıştır.
Tüm bunlarla birlikte Hat sanatında da usta sayılan III. Murat’ın İstanbul Üniversitesi’nde ve Türk Vakıf hat Sanatları Müzesi’nde eserleri mevcuttur.
