Hüseyin Rahmi Gürpınar
01 Ocak 1970
Padişah yaverliğinde bulunan Mehmed Sait Paşa’nın oğlu olan Gürpınar 1864 yılında İstanbul’da doğdu, çok küçük yaşta annesini kaybetti ve Girit’te bulunan babasının yanına gitti, üç yıl sonra İstanbul’a döndü, çocukluğunu anneannesinin ve teyzesinin yanında geçirdi. İlk önce Ağayokuşu Mahalle Mektebi’nde, ardından Mahmudiye Rüştiyesi’nde okudu, diğer taraftan da Özel Fransızca dersleri aldı. İdadi’yi bitirince Mekteb-i Mülkiye’ye girdi, fakat hastalanınca öğrenimini ikinci sınıfta yarıda bıraktı(1880). İlk önce Adliye Umur-ı Cezaiye Kalemi’nde, ardından “aza mülazimi” olarak ikinci Ticaret Mahkemesi’nde çalıştı. Hüseyin Rahmi Gürpınar memurluğu Nafia Nezareti Tercüme Kalemi, Meşrutiyet’in ilanı üzerine de devlet hizmetinden ayrılarak geçimini, ölümüne kadar yazarlıkla sağladı.
Gürpınar Cumhuriyet ilan edildikten sonra V. ve VI. dönemlerde (1935-1943) Kütahya milletvekili oldu, İstanbul’un çeşitli semtlerinde oturduktan sonra Heybeliada’ya yerleşti ve 1944'te İstanbul’da öldü. Gürpınar, hiç evlenmedi.
Yazın Hayatı
Hüseyin Rahmi Gürpınar, küçük yaşlardayken yazmaya başlamış, Rüşdiye öğrencisi iken 12 yaşında yazdığı Gülbahar adlı bir oyunu yangında kül olmuş, “Bir Genç Kızın Avaze-i Şikayeti” isimli ilk yazısı ise Ceride-i Havadis de yayımlandı (1884). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın İlk romanı Şık (Ayine) Ahmet Mithat Efendi tarafında beğenilince Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefriki edilmeye başlandı (1886). Ardından maaşlı olarak bu gazetede çalışmaya başladı, daha sonra İkdam gazetesinde geçti (1894) İkdam’da arka arkaya yayımladığı altı romanla ünü birden yayıldı, Meşrutiyet döneminde Ahmet Rasim’le birlikte Boş Boğaz adlı bir mizah dergisi çıkardı (1908). Bu dergi sebebiyle mahkemeye verildi, fakat beraat etmesine rağmen dergisi kapatıldı. Hüseyin Rahmi Gürpınar daha sonra Sabah, Ziya, Zaman İleri, Son Telgraf, Tevhit-i Efkar, Vakit, Milliyet, Cumhuriyet, Yeni Sabah gazetelerinde romanlar yayımladı, dergilere yazılar yazdı.
Cumhuriyet ilan edildikten sonra, 1924 yılında yayımladığı Ben Deli miyim? Adlı romanı yüzünden mahkemeye verildi, ancak beraat etti.
Eserleri
Roman:
Şık (1989), İffet (1896), Mutallaka (1898), Mürebbiye (1899), Bir Muâdele-i Sevda (1899), Metres (1899), Tesadüf (1900), Nimetşinas (1910), Şıpsevdi(1911), Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912), Sevda Peşinde (1912), Gulyabani (1912), Cadı (1914), Hakka Sığındık (1919), Toraman (1919), Hayattan sayfalar (1919), Son Arzu (1922), Tebessüm-i Elem (1923), Cehennemlik (1924), Afsuncu Baba (1924), Ben Deli miyim? (1925), Billur Kalp (1926), Tutuşmuş Gönüller (1926), Evlere Şenlik, Kaynanam Nasıl Kudurdu?(1927), Muhabbet Tılsımı (1928), Mezarından Kalkan Şehit (1929), Kokotlar Mektebi (1928/1929), Şeytan İşi (1933), Utanmaz Adam (1934), Eşkıya İninde (1935), Kesik Baş (1942), Gönül Bir Değirmenidir, Sevda Öğütür, Sevda Öğütür (1943), Ölüm Bir Kurtuluş mudur? (1949), Kaderin Cilvesi (1964), Dünyanın mihveri Kadın mı, Para mı?(1949), Kaderin Cilvesi (1964), Deli Filozof (1964), Can Pazarı (1968), İnsanlar Maymun muydu? (1968), Ölüler Yaşıyor mu? (1973), Namuslu Kokotlar (1973)
Uzun Öykü:
Meyhanede Hanımlar(1968),
Öykü:
Kadınlar Vaizi (1920), Namusla Açlık Meselesi (1933), Katil Buse (1933), İki Hödüğün Seyahati (1933), Tünelden İlk Çıkış (1934), Gönül Ticareti (1939), Melek Sanmıştım Şeytanı (1943), Eti Senin Kemiği Benim (1953)
Oyun :
Hazan Bülbülü (1916), Kadın Erkekleşince (1933), Tokuşan Kafalar (1973), İki Damla Yaş (1973).
DÜZYAZILAR:
Cadı Çarpıyor (1913), Şekavet-i Edebiye (1913), Sanat ve Edebiyat (1972-Der:H.A.Önelçin)
