Çalık usulü ihale
Serpil YILMAZ 12 Aralık 2007
Çalık grubunun tek başına Sabah-atv ihalesine gireceğini cumartesi günü yazmıştım, sonuç sürpriz olmadı. Çalık'ın TMSF Başkanı Ahmet Ertürk'ün ihale öncesi sarf ettiği "1.1 milyar dolar muhammen bedelin altında satmam" sözlerinin de altında kalması zaten beklenemezdi.
Bu ihale süreci "kamu yararı" açısından tartışmalı. Çalık 2005-2006 döneminde yüzde 100'ün üzerinde büyümüş, doğalgaz ve enerji ihaleleri başta olmak üzere devletle iş yapan, hükümete yakın ilişkiler içinde bir grup olarak, ilk medya deneyimini "en büyük ikinci grup üzerinde" edinecek.
Çalık'ın "ihalesiz" ihale kazanma becerisi yüksek. Tek alıcı olarak girdiği ihaleyi 5 dakikada tamamlayan Çalık, Samsun-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'nı da ihalesiz, "teklif verme" yöntemi ile almıştı.
Rakip sahadan fileye
Çalık, "Sabah-atv maçında" topu rakip sahadan sürerek filelere gönderen takım oldu.
Birinci aşama: TMSF'den 7 şirket şartname aldı. Uluslararası medya şirketleri ve yerli gruplar ihaleye ilgi gösterdiler. Global pazarlarda medya sektörüne gösterilen ilgiden dolayı Sabah-atv'nin bedelinin 2 milyar doların üzerine çıkabileceği bile konuşuldu.
İkinci aşama: İhaleye ilgi gösterenler "AKP'ye yakın olanlar" ve "merkezde olanlar" olarak ikiye ayrıldı. İhale "yoğun ilgi" gerekçesiyle bu sürede ertelendi.
Üçüncü aşama: Yabancı şirketler yüzde 25 hisse sınırının yükselmesini talep ettiler. Yeni RTÜK yasa tasarısında yabancı hisse oranı yüzde 50, artı yüzde 25 olarak düzenleniyor.
Dördüncü aşama: İhaleye "Başbakan'ın arkadaşının" içinde olduğu İpek-Sancak-RTL konsorsiyumu, "Başbakan'ın damadının" genel müdür olduğu Çalık Holding'in medya şirketi Turkuvaz ve "bağlantısız" Nurol-Carlyle ön yeterlilik için başvurdu.
Beşinci aşama: NC, Sabah ve atv'nin bilançosunun eksi vermesini gerekçe gösterip çekildi. Bu gerekçe Ertürk gibi beni de tatmin etmedi. Vaz mı geçirildi diye düşünmüyor değilim.
Altıncı aşama: RTL 15 günlük süre istedi, verilmedi, İpek ve Sancak "boyunları bükük" ihaleden çekildiler.
Yedinci aşama: Ne bir yabancı ne ortak: Yüzde 100 yüz Çalık!
Nihai kararı TMSF açısından bugün ve yarın toplanacak olan Fon Kurulu verecek. Ertürk'ün başkanı olduğu Fon Kurulu ihaleyi onaylarsa karar Rekabet Kurulu ve RTÜK'e sorulacak.
Başbakan Erdoğan, Meclis kürsüsünde CHP'nin iddialarına yanıt verirken, eğilimini açıklamıştı: "Katılmak isteyenler katılmıştır, yeterliliği olanlar girmiştir."
RTÜK'ün itirazı
Rekabet Kurulu, medyada pazar payına bakar. Çalık buradan olumlu not alır.
RTÜK onaylar mı? 3984 Sayılı RTÜK Yasası'nın 29'uncu maddesine göre, "Üretim, yatırım, ihracat, ithalat, pazarlama, finans kurum ve kuruluşlarına Radyo ve TV'lere yayın izni verilmez. Yayın izni almış şirketlere ortak da olamazlar" maddesine göre onaylamayabilir.
RTÜK medyada düzenleme görevi gereği, "etik" değerleri de göz önüne alabilir.
Fon Kurulu, "rekabet şartları ve ihale sürecine yansıyanlar" ve "yeni yasa" hazırlığını değerlendirerek ihaleyi onaylamayabilir.
TMSF'nin cebinde iki artı var: "Bu ihale olmuştur", "Sabah ve atv'ye alıcı çıkan şirket 1.1 milyar dolar vermiştir."
TMSF, yeni RTÜK yasasının Meclis'ten geçmesiyle rekabet şartlarının geliştiği bir ortamda ihaleyi yenileme yoluna gitmeyi seçebilir. Bu durumda Çalık'ın verdiği 1.1 milyar dolar "çıpa" görevi görür.
