Oku!
İbrahim Kahveci 01 Ocak 1970
Okumak önemlidir. Okuyarak senden önceki insanların tarihi tecrübelerini yeniden yaşamak zorunda kalmaz, önlem alabilirsin.
Okumak bu anlamı ile bilim demektir. Bilim, senden öncekilerin keşfinden yararlanmayı sağlar.
Yeniden barutu icat etmene gerek kalmaz. Yeniden atomun varlığını tartışmak zorunda kalmazsın.
Oku! Aslında Kuranı Kerim’in de ilk emridir.
Okumak Homo Sapiens’ler için geçerlidir. Mesela Homo Neandertaller için okumak geçerli değildi. Çünkü yazı bile yoktu...
Ama ölülerini gömecek kadar bilgiyle donanmışlardı.
2019 yılında 100 dolarlık ithalata karşı 86 dolarlık ihracat (%86,0) yapmışız. Altın ve enerji çıkarıldığında bu oran %92,8’e çıkmış. 2020 yılında altın ve enerji öncesi ihracat/ithalat dengesi %77,3’den altın ve enerji sonrası %88,5’e çıkıyor. 2021 yılında ise altın ve enerji öncesi %83,8 olan denge, altın ve enerji sonrası %86,9’e geliyor.
Rakamlar kafanızı mı karıştırdı?
Enerji ithalatı bizim belirleyemediğimiz bir fiyat üzerinden zorunlu yapılıyor. Keza altın ihracatı ve ithalatı da herhangi bir ekonomik aktiviteye bağlı gelişmiyor.
Enerji ve altın dışarıda tutulunca İhracatın/ ithalatı karşılama oranı 2019-%92,8; 2020-%88,5 ve 2021-%86,9 oluyor. Kısaca ihracat oransal olarak geriliyor...
Aaaaa...
Ama kur artınca cari fazla verip, kurları dengeleyecektik ya...
2015 yılında adeta stop eden ‘Makine-Teçhizat Yatırımı’ her ne hikmetse 2020 yılı son çeyreğinde yeniden artışa geçiyor. Hem de 5 yıl sonra... Hem de MB faizi yüzde 19,0’a çıkartıldığında.
Hayret bir şey değil mi?
Buradan iki şey öğreniyoruz (ya da araştırmamız gerekiyor)
1- Dış ticaret dengesinde değersiz TL ne kadar etkili? TL değer kaybettikçe neden dış açık dinamikleri azalmıyor, tersine artıyor?
2- Yatırımlar faize mi bağlı, yoksa başka etmenler mi daha güçlü? Neden, 2019-2020’de faizler tek haneye inmişken başlamayan yatırımlar (istihdam üreten makine teçhizat yatırımları) faizler yükseldiğinde 5 yıl sonra artmıştır?
İşte bütün bu gelişmeleri incelemek, rakamsal sonuçlarını görmek, analiz etmek- bilimi gerektiriyor.
Ya da bir başka konu: Hazine ve Maliye Bakan yardımcısı Murat Zaman TBMM’de “Bizim gibi gelişmekte olan ülkelerdeki fiyat istikrarının en büyük tehdidi dövizdir. Hani, dua edin de ürün gerçekten tutsun, oynaklık azalsın” dedi.
İyi ama bunu bilmek, dövizin enflasyonun ana nedeni olduğunu anlamak için dua etmeye gerek yok. Bilim yeterli... Zaten bir anlamda dua bilim değil midir?
Basit bir hesap verdik yazılarımızda. Defalarca yazdık rakamları. Bütün faiz yükü faiz indirimi öncesi en fazla 550 milyar liradır. Oysa kurlarda sadece 1 liralık artış yine sadece ve sadece dış borç üzerinde 450 milyar lira zarara yol açıyor dedik.
Nitekim 8,30’dan 14,0 sınırına gelen dolar/TL kuru, dış borç, hazine garantili müteahhitler ve ithalat üzerinden 3,5 trilyon lira zarara çoktan yol açtı bile.
Ülkede fiyatlar patladı. Dengeler çöktü.
Hatta ve hatta enflasyon artışı yüzünden bizzatihi kredi ve mevduat faizleri bile yükseldi.
Bu nasıl bir politika olabilir?
Trafikte ters yönde araç kullanıp, sonra da buna “Ortodoks politikaları terk ettik” diyoruz. Kaza riskini görünce de “Dua edin” isteğinde bulunuyoruz.
Kardeşim sen neden trafik kurallarına uymuyorsun?
Kardeşim sen neden tek şeritli yolda ters yönde hem de son sürat araç kullanıyorsun?
Kardeşim sen neden kendinde suç görmeyip, karşıdan gelen bütün araçları hain ilan ediyorsun?
Kardeşim senin duaya mı yoksa doğruları görecek, anlayacak bir anlayışa mı ihtiyacın var?
Bütün iktisatçılar önce enflasyonun düşürülmesi ve ardından faizlerin indirilmesi gerektiğini söyledi. Bu iktisatçılar 400 yıllık iktisat biliminin birikimli bilgilerini okuyarak öğreniyorlar.
Homo Neandertaller sonrası insanoğlu (Homo Sapiensler) her işi “deneme-yanılma” yöntemi yerine “okuyup-öğrenme” yöntemi ile yönetmeye başlamışlar.
Kuranı Kerim bile ilk emrinde OKU! demiş.
Temenni ve dua, kuralları uyguladıktan sonraki son aşama değil mi? Trafikte tersten gidiyorsan ve dua ile değil, akıl ile işin var demektir.
Koca ülkemize yazık oluyor...
