Lemi Atlı
1870 – 25.11.1945 01 Ocak 1970
Hâlid Lemi Bey Hicri 1286 (1870) yılında İstanbul’da, Üsku¨dar’ın Sultantepesi semtinde doğdu. Doğumundan bir hafta sonra annesi Dilber Hanım’ı iki yaşında iken babası İbrahim Hakkı Bey’i yitirdi. Öksu¨z kalan Lemi Bey, kendisinden 17 yaş bu¨yu¨k ablası tarafından bu¨yu¨tu¨ldu¨. Ablası ile eniştesi, Lemi Atlı’nın iyi bir öğrenim görmesi için çok özen gösterdiler. Tezgâhçılar İbtidâî Mektebi’nden sonra, Fatih Askerî Ru¨şdiyesi’nde eğitimine devam etti. Bir mu¨ddet de Soğukçeşme Ru¨ştiyesi’nde okudu. 1887 yılında burayı bitirerek “Mu¨lkiye Mektebi”ne kaydoldu ise de bitiremedi. İskender Hoca’dan Arapça, Farsça; bir İtalyan bayan öğretmenden Fransızca dersleri aldı.
Sekiz yaşında iken Hafız Yusuf’tan, Hacı Ârif Bey’den mûsıkî dersleri almaya başlamıştır. Mûsıkîşinâs bir kimse olan eniştesinin her on beş gu¨nde bir evinde yaptırdığı fasıllardan istifade eden Lemi Ney, bu toplantılarda Kanunî Fenerli Mike, Tanburî Garbis, Kanunî Solak Mihal, Giriftzen Rıza Bey, Santurî Edhem Efendi gibi önemli isimleri yakından tanıma ve dinleme fırsatı buldu. Toplantıya katılan hânendeler ise Beylerbeyli Hakkı Bey, Domates Ahmed Bey, Beylikçi-zâde Sadık Bey, Hafız Yusuf idi. Kadıköylu¨ Kel Ali Bey, Tanburî Ali Efendi ve Pu¨sku¨llu¨ Osman Efendi’den uzun mu¨ddet istifade etti. Lemi Bey, bu atmosfer içinde, daha ku¨çu¨k yaşlarında mûsıkî terbiyesi almağa başlamıştı. 16 yaşında iken bestelediği, “Hu¨snu¨ne etvâr-ı nâzın şân senin” şarkısı, devrin u¨stadları tarafından takdirle karşılandı.
Yirmi yaşlarında (1888) “Dâhiliye Nezâreti Mektûbi Kalemi”nde memuriyete başladı. Bu yıllarda “Resmî Gazete”de yazılar kaleme alan Lemi Bey, 1894’te Zabtiye Nezareti Mektubî Mu¨du¨rlu¨ğu¨’nde çalıştı. Bir ara İzmir Deniz Ticaret Mu¨du¨rlu¨ğu¨’nde de çalışan Lemi Bey, buna rağmen maddî ve manevî çok sıkıntılı bir hayat su¨rmu¨ştu¨r. Nihayet 1907 yılında son memuriyet vazifesi olan Takvîm-i Vekâyi’ gazetesi yazı heyeti görevinden çekilerek İstanbul’a yerleşti; kendisini bu¨tu¨nu¨yle mûsıkî çalışmalarına verdi. “Soyadı Kânûnu”- nun çıkışından sonra kendisinin soyunun dayandığı Çerkez su¨lâlesine nispetle “Atlı” soyadını aldı. Celaleddin Paşa ve Said Halim Paşa gibi devrin ileri gelen devlet adamları tarafından himâye edildi. Kendisi de bestekâr olan Mahmud Celaleddin Paşa’nın verdiği bir gu¨fteyi iki saatte bestelemesi u¨zerine pırlantalı bir altın sigara tabakasıyla ödu¨llendirilmiş, ancak paraya ihtiyacı olması sebebiyle bu hediyeyi satmak durumunda kalmıştı. Bestekârlıktaki kudreti gibi sesindeki tatlılık, hançeresindeki kıvraklık ile meşhur oldu. Bu yu¨zden hocaları kendisine “Zamanın ku¨lhanbeyisi Hu¨seyin Dedesi” lakabını verdiler. Okuduğu şarkı ve gazellerle “Boğaziçi Bu¨lbu¨lu¨” lakabını kazandı. Lemi Bey nota bilmediğinden, eserleri Leon Hancıyan, Fulya Akaydın, Selahaddin Pınar ve Suad Gu¨n tarafından notaya çevrildi.
Bu¨tu¨n mûsıkî hayatı boyunca u¨ç yu¨z kadar şarkı bestelemiş olan Lemi Bey’in bestelerinin bir bölu¨mu¨ de zamanında notaya alınamadığı için unutulmuştur. Bestelerini Leon Hancıyan, Fulya Akaydın, Selâhaddin Pınar, Suat Gu¨n gibi mûsıkîşinaslar notaya almıştır. Boğaziçi Bu¨lbu¨lu¨, birçok bestesinin dışında “İstiklâl Marşı”nı da bestelemiştir. 25 Kasım 1945 gu¨nu¨ vefat etmiştir.
