Abdülmelik Fırat
1934 – 29.09.2009 01 Ocak 1970
Şeyh Said'in torunu olan Abdülmelik Fırat, dedesinin başlattığı isyan ardından henüz 2 yaşında ilk sürgününü yaşamıştı. Hayatı boyunca sürgün ve hapis cezaları ile karşılaşan Abdülmelik Fırat, Demokrat Parti (DP) ve Doğru Yol Partisi'nden (DYP) de milletvekilliği yaptı. 2001 yılında HAK-PAR'ı kurdu, 3 yıl önce sağlık sorunları nedeniyle siyaseti bıraktı. Yarım asırlık siyaset hayatına nokta koyarken, “Bana yıllarca ‘Hem gerici, hem bölücü' dediler. Ben ne gericiyim ne de bölücü. Halkların kardeşçe yaşamasını istedim. Nerede bir kelime konuşsam dava açtılar. Artık yoruldum. Devlet beni anlamadı ama yine de küs değilim” dedi.
Abdülmelik Fırat ilk hapis cezasını Hınıs'ta, ilk sürgün cezası için Kırklareli'ye gönderildi. Köklü bir aileden gelmesi, henüz genç yaşta siyasetle tanışmasına neden oldu. Adnan Menderes, Fırat ailesinden 1957 seçimleri öncesi milletvekili adayı istedi. Ailenin okumuş ferdi konumundaki 23 yaşındaki Abdülmelik Fırat, aşiret kararıyla aday gösterildi. Ancak yaşı seçilmeye yetmedi.
Mahkeme kararıyla 7 yaş birden büyütüldü ve milletvekili seçilerek Ankara’nın yolunu tuttu. TBMM'ye gidişine ilişkin, “Menderes'in amacı, bizim aileden birinin Parlamento'ya girmesi ve kopma aşamasına giren Kürt-Türk diyaloğunu yeniden kurmaktı” dedi. 2.5 yıl sonra 27 Mayıs darbesi oldu. Menderes'i idam eden darbe yönetimi, Abdülmelik Fırat'ı da Yassıada'da yargılanarak tutukladı. 12 Mart 1971 Muhtırası ve 12 Eylül 1980 ihtilalinde de ailesiyle birlikte gözaltına alındı. 19 yıl ‘siyasi yasaklı’ olarak yaşadı. 1991 yılında DYP'den milletvekili seçildi; ancak 2 yıl sonra “Milletin oyunu alıp bir şey yapmayan hükümette duramam” diyerek iktidardaki partisinden ayrıldı. 1996 yılında bir PKK itirafçısı “Bize yardım ediyordu” deyince, bu kez Bayrampaşa Cezaevi'ne konuldu. 2001 yılında HAK-PAR'ı kurdu. 5 yıllık genel başkanlığı döneminde hakkında 200'den fazla dava açıldı. 2006'da siyaseti bıraktı, hayatı boyunca hasret kaldığı memleketi Hınıs’a yerleşti.
Uzun yıllardır "Multiple Myelom" adı verilen kan hastalığıyla mücadele eden Fırat, 29 Eylül 2009 tarihinde böbrek yetmezliği sonucunda solunum ve yutma problemi ortaya çıkması üzerine yoğun bakım servisine kaldırılmış, ancak solunum ve dolaşım yetmezliği sonucu hayatını kaybetmiştir.
