H. Fethi Gözler
Prof. Dr. Necmeddin Sefercioğlu 01 Ocak 1970
TÜRK millî eğitim topluluğunun seçkinlerinden biri olan H. Fethi Gözler, iyi bir öğretmen ve başarılı bir yönetici olmanın yanı sıra çok ciddî ve çalışkan bir araştırıcı ve düşünürdü. Bütün ömrünü, sessiz fakat verimli çabalarla ve çalışmalarla geçirdi. Kültür hayatımıza edebiyat, eğitim ve öğretimi alanında birçok değerli eser ve yazılar kazandırdı.
Onun başka bir özelliği de milliyetçiliği, Türkçülüğü idi. Yazılarında işlediği konular millî değerleri yansıtırdı. Bir edebiyat incelemecisi olarak millî edebiyatımıza, halk şiirimize ve şairlerimize önem verirdi. Bir çok halk şairi edebiyat dünyamıza Onun yazıları ile tanıtıldı. Edebî sanatlar ve akımlar konusundaki özlü bilgilere de onun eserleri ile ulaştık.
•••
H. Fethi Gözler 04 Ocak 1919, İzmir doğumludur. İlk ve orta okulları Bursa’da okudu. Balıkesir Necatibey İlköğretmen Okulu ile Gazi Eğitim Enstitüsü’nü bitirdi (1938-44). Öğretmenliğe 1944’de Hopa Ortaokulu Türkçe öğretmeni olarak başladı. Fakat aynı yıl içinde önce Kâhta (Adıyaman)’ya, sonra Diyarbakır’a ilkokul öğretmeni olarak gönderildi; bu sürgünlük dönemi iki yıl sürdü.1 1946-74 arasında ise Silvan, Kırıkhan, Keşan ve Ankara Atatürk orta okullarında Türkçe öğretmeni ve müdür olarak hizmet etti. 1974 yılında emekli oldu; Bundan sonraki hayatını evinde araştırma ve yayın çalışmalarını sürdürerek geçirdi. 01 Aralık 1996 günü de Ankara’da uçmağa vardı.
•••
1950’lerden beri yazılarını ilgi ile okuyageldiğim Fethi Gözler B. ile emekli olup Ankara’ya yerleşmesinden sonra tanıştım. Galiba Hikmet Tanyu Beğin dâveti ile bizim evlerde yaptığımız aylık toplantılara O da katılmağa başlamıştı. Sanırım bir veya iki toplantıda da Onun k konuğu olmuştuk. Bu toplantılarda O, genellikle sessiz kalmayı tercih ederdi. Yeri geldiğinde de düşüncesini açık, kolay algılanır anlatımlarla ortaya koyardı.
Sakin, alçak gönüllü, kibar, ağır başlı, ilkeli bir insandı. Giyimine özen gösterirdi. Konuşması düzgün, hitabeti güçlü idi.
Ankara’daki zamanının büyük bölümünü evinde, çalışma masasının başında geçirirdi. Bundan dolayı kendisi ile sık sık görüşebilmek mümkün olmazdı. Ama vefalı, iyi bir dost ve ülküdaştı. Evinde veya telefonla aradığımızda bizleri büyük bir sıcaklıkla karşılar, konuk severliğin bütün inceliklerini yerine getirirdi.
Bazı hafta sonlarında kurucularından olduğu Şair ve Yazarlar Derneği’nin toplantılarına katılır, oralarda ele alınan konulara bilgisi ve birikimi ile önemli katkılarda bulunurdu. Sanırım çoklukla da toplantılara O başkanlık ederdi (Sohbetlerin birkaçına ben de katılmıştım).
•••
H. Fethi Gözler, öğretmenliği yanında çok çalışkan bir araştırmacı idi. Bu araştırmalarını, gerekli bilgi kaynaklarının en az bulunabileceği kasaba ortaokullarında görev yaparken bile aksatmadan sürdürdü. Gerek duyduğu kaynaklara, yaz tatillerinden feragat ederek başvurduğu büyük şehirlerin kütüphanelerinde arayarak veya onları satın alarak ulaşırdı.
O; aynı zamanda, verimli bir yazardı. Boğaziçi, Çaba, Doruk, Eflâtun, Erciyes, Halkevleri, Karacadağ, Karınca, Kemalist Ülkü, Küçük dergi, Mefkûre, Millî kültür, Millî eğitim, Orkun, Size, Töre, Türk dili, Türk dünyası, Türk yurdu, Türkeli, Yeni defne gibi milliyetçi ve edebiyatla ilgili birçok dergide ve İrade, Memleket, Zafer başta olmak üzere çok sayıda gazetede, edebiyat ve tarihi ile toplum sorunları konularında, beş yüz dolayında düşünce ve araştırma yazısı çıktı. Bir yandan da çoğu Türkçe ve edebiyat eğitim ve öğretimine yardımcı nitelikte otuzu aşkın eser hazırlayıp yayınladı. Millî Kütüphane kataloğunda bu kitapların, bazısı değişik basımlarına ilişkin olan 75 dolayında kaydı yer alıyor.
Çoğu yazılarını ve bazı kitaplarını Hamidoğlu H. Fethi Gözler adı altında yayınlamış olan yazarın başlıca eserleri şunlar:
Ders kitapları; Türkçemiz: Ortaokullar için, I (Hikmet Tanyu ile, 1962, ... 1988), Türkçemiz: Ortaokullar için, II (H. Tanyu ile, 1962, ... 1988), Türkçemiz: Ortaokullar için, III (H. Tanyu ile, 1962, ... 1988), İlköğretim Türkçe 7 (1997), Yardımcı ders kitapları; Hocasız kompozisyon (1972), Örnekleriyle edebiyat yardımcı kitabı: Lise I (1981, 1982, 1984), Örnekleriyle edebiyat yardımcı kitabı: Lise II (3. bs. 1988), Örnek-leriyle edebiyat yardımcı kitabı, Lise III (1982), Avrupa’da ve bizde yazar ve eserleriyle edebiyat yardımcısı (1976), Avrupa’da ve bizde yazar ve eserleriyle edebiyat akımları yardımcısı (1976), Her derecedeki okullar için temel kompozisyon bilgileri: Kendi kendini yetiştirme metodu ile (5. bs., 1984), Örnekleriyle Türkçe ve edebiyat bilgileri kaynak kitabı (2.bs. 1984), Örnekli ve uygulamalı hece vezni ve hecenin beş şairi (1980). Antolojiler; Örnekleriyle açıklamalı atasözleri ve güzel sözler (2.bs. 1979), Edebiyatımızda dinî, tasavvufî ve hikmetli manzum sözlerden bir demet (1989), Okullar için alıştırmalı millî hikâyeler antolojisi (1965, 1988), Okullar için vatan ve kahramanlık şiirleri antolojisi (2.bs., 1965), Türk çocuklarına vatan, millet ve kahramanlık şiirleri (1981), Yunus’tan bugüne Türk şiiri (3.bs., 1981). Sözlükler; Örnekleriyle Türkçemizin açık-lamalı büyük terimler sözlüğü (2.bs., 1983), Taramalı hazırlanan Türkçe deyimler - Türkçe ve edebiyat terimleri sözlüğü (6.bs., 1989), Açıklamalı Türk atasözleri sözlüğü (M. Ziya Gözler ile, 1982). Monografiler; Namık Kemal ruhu: millî meseleler (1953), Halk edebiyatında milliyet unsurları (2.bs., 1965), Ömer Seyfettin (1976), Atasözleri üzerine bir araştırma (1982), Atatürk inkılâbı: Türk inkılâbı (2. bs., 1985) Ziya Paşa’nın terci-i ile terkib-i bend’i üzerine düşünceler (1987). Sadeleştirilip yayıma hazırlananlar; Kadın pençesi : Hikâyeler / Halit Ziya Uşaklıgil (1980), Mai ve siyah / H.Z. Uşaklıgil (1980), Bir şi’ri hayâl: Bir hayâl şiiri/H.Z. Uşaklıgil (1981), Aşk-ı memnu / H.Z. Uşaklıgil (1983).
Düşünceme göre H. Fethi Gözler, çalışmaları ve eserleri ile, üzerinde önemle durulması, hakkında araştırmalar yapılması gereken bir yazardı. Bu bakımdan, Edebiyat fakülteleri ile eğitim fakültelerinin edebiyat bölümlerine bu konuda görevler düşüyor. Böyle çalışkan, verimli bir yazar ve eğitici unutulmamalıdır. Ayrıca, bir bibliyografik araştırma ile yazılarının da gün ışığına çıkarılması gerekir.
İyi bir eğitici ve yönetici, bilinçli bir Türkçü, değerli bir araştırmacı ve yazar olan Hamit Fethi Gözler’den, yüce Tanrı’nın rahmetini esirgemeyeceğine inanıyorum.
DİPNOTLAR
1- Bir ortaokul öğretmenini yeni atandığı yerden çok uzakta, o zaman için ücra sayılabilecek bir kasabadaki ilkokulda çalışmaya zorlama ve bunu, bir bölümü Diyarbakır’da da olsa, iki yıl iki yıl sürdürme; 03 Mayıs 1944’de başlatılan, Türkçülere yönelik devlet terörünün ‘ceza’ uygulamalarından biri olabilir.
