Halide Edib Adıvar 1884 – 09.01.1964
01 Ocak 1970
1884 yılında İstanbul'da doğmuştur.
Yedi yaşında iken yaşını büyüterek girdiği Üsküdar Amerikan Kız Koleji'nden bir öğrencinin ihbarı üzerine bir yıl sonra uzaklaştırılmış ve evde özel ders görmeye başlamıştır. Evde aldığı özel dersler ile ilköğrenimini tamamlayen Adıvar'ın 1897 yılında, İngilizce öğrenirken çevirdiği Jacob Abbott'un "Ana" adlı eseri yayınlanmıştır. Bu başarısı nedeniyle Sultan II. Abdulhamit tarafından 1899 yılında Şefkat Nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Sonraları kolejin yüksek sınıfına geri dönen Halide Edip Adıvar İngilizce ve Fransızca öğrenmeye başlamış ve Üsküdar Amerikan Kız Koleji'nden lisans derecesi alan ilk müslüman kadın olmuştur.
Kolejin son sınıfındayken matematik öğretmeni olan Salih Zeki Bey ile okuldan mezun olduğu yıl evlenmiş ve 1903 yılında ilk oğlu Ayetullah, bundan on altı ay sonra da ikinci oğlu Hasan Hikmetullah Togo dünyaya getirmiştir.
1908 yılında Tevfik Fikret'in çıkardığı Tanin'de yazıları yayınlanmaya başlayan Halide Edip, ilk yazılarında eşinin isminden ötürü Halide Salih imzasını kullanmıştır.
Yazıları bazı çevrelerin tepkisini çeken Halide Edip, bir süreliğine Mısır'a gitmiş ve 1909 yılında İstanbul'a geri dönüp siyasi içerikli yazıların yanı sıra edebi yazılar da yayımlamaya başlamıştır.
Adıvar, eşi Salih Zeki Bey'in ikinci bir kadınla evlenmek istemesi üzerine 1910 senesinde ondan boşanmış ve artık yazılarında Halide Salih yerine Halide Edib adını kullanmaya başlamıştır.
Aynı sene Seviyye Talip romanını yayımlamıştır. Bu roman, bir kadının kocasını terk ederek sevdiği erkekle yaşayışını anlatır ve bazı çevrelerce feminist bir eser olarak değerlendirilir.
1. Dünya Savaşı başladığında Kız Mektepleri Umumi Müfettişliği görevini yapan Halide Edip, 1916 yılında Cemal Paşa'nın daveti üzerine okul açmak için Lübnan ve Suriye'ye gitmiştir.
Orada bulunduğu sırada babasına verdiği vekalet ile Bursa'da, aile doktorları Adnan Adıvar ile nikahları kıyılmıştır.
Türk ordularının Lübnan ve Suriye'yi boşaltması üzerine 4 Mart 1918 tarihinde İstanbul'a dönmüştür. Yazar, hayatının buraya kadar olan bölümünü Mor Salkımlı Ev isimli kitabında anlatmıştır.
İyi bir Hatip olan Halide Edip, Milli Mücadele döneminde, yaptığı açık hava mitingleriyle önemli bir rol oynamıştır.
Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlandıktan sonra Ankara'ya dönmüş, eşi, Dışişleri Bakanlığı'nın İstanbul temsilciliği ile görevlendirilince birlikte İstanbul'a gitmiştir. Anılarının buraya kadar olan kısmını "Türk'ün Ateşle İmtihanı" isimli eserinde anlatmıştır.
Cumhuriyet'in ilanından sonra gazetelerde yazarlık yapan Halide Edip, bu arada Cumhuriyet Halk Fırkası ve Mustafa Kemal ile siyasi fikir ayrılıkları yaşamıştır. Eşi Adnan Adıvar'ın Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşunda yer alması sonucu iktidar çevresinden uzaklaşmışlardır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kapatılıp Takrir-i Sükun kanununun kabul edilmesiyle de tek parti dönemi başlayınca, kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'den ayrılmak zorunda kalmış ve İngiltere'ye gitmiştir.
1939 yılına kadar 14 yıl boyunca yurt dışında yaşamıştır. Bu sürenin 4 senesi İngiltere'de, 10 senesi de Fransa'da geçmiştir.
Hayatının geri kalan kısmında bir dönem siyasete atılan Adıvar, öğretmenlik yapmış ve yazmaya devam etmiştir.
9 Ocak 1964 tarihinde İstanbul'da 80 yaşındayken böbrek yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetmiştir.
Halide Edip Adıvar, Merkezefendi Mezarlığı'na defnedilmiştir.
