Oruc¸ Gu¨venc¸ (28.07.1948-05.07.2017)
01 Ocak 1970
Du¨nyaca u¨nlu¨ mu¨zisyen, mu¨zik ve hareket terapisti, etnomu¨zikolog, psikolog, sosyolog, Tasavvuf u¨stadı Rahmi Oruc¸ Gu¨venc¸, 1948 yılında Ku¨tahya Tavs¸anlı’da, Urkiye ve Kamil Gu¨venc¸’in 2. erkek c¸ocugˆu olarak du¨nyaya gelmis¸tir. Yas¸ar isminde abisi ve Nejat isminde bir kardes¸i vardır.
Mu¨zik hayatına 12 yas¸ındayken go¨rdu¨gˆu¨ bir ru¨yanın sonrasında, ortaokul yıllarında, mu¨zik o¨gˆretmeni Fethi Bey’den keman dersleri alarak bas¸lamıs¸, u¨niversite yıllarında ud, rebab, ney ve tanbur o¨gˆrenmis¸tir.
1975 yılında TU¨MATA (Tu¨rk Musikisini Aras¸tırma ve Tanıtma) grubunu kurmus¸ ve hayatı boyunca hem Tu¨rkiye’de hem de yurtdıs¸ında mu¨zikterapi, Tu¨rk Musikisi tarihi ve Tasavvuf u¨zerine c¸alıs¸malar yapmıs¸tır.
1987 ve 89 yıllarında Su¨yu¨mbike ve Kanikey isimlerinde iki kızı du¨nyaya gelmis¸tir. Sonrasında 2. es¸i olan ergoterapist ve yazar es¸i Azize Andrea Gu¨venc¸ ile c¸alıs¸malarını ve seyahatlerini birlikte su¨rdu¨rmu¨s¸tu¨r.
5 Temmuz 2017 tarihinde gec¸irdigˆi bir operasyon sonucu kalp krizi nedeniyle ebediyete olan yolculugˆuna c¸ıkmıs¸ ve geride Tu¨rk ve insanlık tarihi ic¸in yaptıgˆı c¸alıs¸malarla c¸ok degˆerli bir miras bırakmıs¸tır.
EGˆI·TI·M HAYATI VE C¸ALIS¸MALARI
Lise o¨gˆrenimini Ku¨tahya Lisesi’nde yaptıktan sonra I·stanbul U¨niversitesi Edebiyat Faku¨ltesi’nde Felsefe Bo¨lu¨mu¨’nu¨ bitirir ve Allah’ın Sevdikleri – Hz. Mevla^na^ isminde felsefik bir kitap yazar. Bu sırada mu¨zik egˆitimine devam ederek ud, rebab, ney ve tanbur icra etmeyi o¨gˆrenir.
I·stanbul U¨niversitesi Edebiyat Faku¨ltesi Felsefe Bo¨lu¨mu¨’nu¨ bitirdikten sonra, Cerrahpas¸a Tıp Faku¨ltesi Psikiyatri Klinigˆi’nde, Prof. Dr. Ayhan Songar’ın yanında mu¨zikle tedavi konusunda klinik psikoloji doktorası yaparak bu konuda tek uzman olmus¸tur. Daha sonra Cerrahpas¸a Tıp Faku¨ltesinde Tu¨rk Musikisini Aras¸tırma ve Uygulama Merkezi’ni kurdu.
Aynı do¨nem “Tu¨rk Musikisi Tarihi ve Tu¨rk Tedavi Musikisi” isminde bir kitap yazdı.
U¨niversiteler arası kurul tarafından etnomu¨zikoloji yardımcı doc¸entligˆine yu¨kseltildi. Ayhan Songar’ın emekli olmasından sonra Cerrahpas¸a Tıp Faku¨ltesi’nden ayrılarak Marmara U¨niversitesi Tu¨rkiyat Aras¸tırmaları Enstitu¨su¨’nde Tu¨rk Musikisini aras¸tırma ve Tanıtma Birimi’nde o¨gˆretim u¨yesi olarak go¨rev alıp bu go¨revden emekli oldu.
Dr. Oruc¸ Gu¨venc¸, 1991 – 1996 yılları arasında I·stanbul U¨niversitesi’ne bagˆlı “Mu¨zik Etnolojisi, Aras¸tırmaları ve Mu¨zik Tedavisi Bo¨lu¨mu¨”nu¨ yo¨netmis¸tir. Bu yapılan c¸alıs¸malar, Prof. Dr. I·nci Enginu¨n ve de o¨zellikle Prof. Dr. O¨mer Faruk Batırel ile Marmara U¨niversitesi’nde, Prof. Dr. Ayhan Songar ile I·stanbul U¨niversitesi’nde mu¨mku¨n olmus¸tur.
1975 yılında TU¨MATA (Tu¨rk Musikisini Aras¸tırma ve Tanıtma) grubunu kurmus¸tur. Bu grupta Orta Asya kaynaklı Tu¨rk musikisinin ko¨keni ve terapi degˆerleri aras¸tırmakta, Orta Asya geleneksel Tu¨rk halk musikisi, bu mu¨zigˆi yaparken kullanılan enstru¨manlar, sahnede giyilen kostu¨mler, kullanılan sahne dekorları ve desenleri incelenerek, bunların do¨ku¨mantasyonu yapılıp icra edilmektedir. Oruc¸ Gu¨venc¸ bu c¸alıs¸maları yaparken bu materyalleri sosyal, ku¨ltu¨rel, pedagojik, terapo¨tik ve manevi ac¸ıdan aras¸tırmayı hedeflemis¸tir.
Hatta unutulmus¸ olan birc¸ok enstru¨man minyatu¨rlerdeki resimlerden faydalanılarak, at kılı, hindistan cevizi, tahta ve c¸es¸itli hayvan derileri kullanılmak suretiyle orijinallerine tamamen uygun s¸ekilde tekrar u¨retilip seslendirilmeye bas¸lanmıs¸tır.
I·s¸te bo¨ylece, bulunan tarihi malzemeyi eski usullerde belirtildigˆi s¸ekilde kullanıp uygulayarak tekrar yas¸atmaya bas¸layan mu¨zisyen, dansc¸ı ve s¸arkıcılardan olus¸an bir aras¸tırma gurubu kurulmus¸tur. Zamanla Orta Asya ve Anadolu’dan toplanarak bir araya getirilen yaklas¸ık 400 den fazla mu¨zik enstru¨manını bugu¨n I·stanbul’daki TU¨MATA merkezinde (Otagˆ Mu¨zik Merkezi) go¨rmek mu¨mku¨ndu¨r.
Bu arada Almanya, Avusturya’da, I·svic¸re’de ve I·spanya’da ac¸mıs¸ oldugˆu Tu¨rk mu¨zigˆi ile tedavi kurslarında sayısız o¨gˆrenciler yetis¸tirmis¸tir. Mezunların birc¸ogˆu halen c¸es¸itli tıbbi, pedagojik, rehabilitasyona yo¨nelik kurulus¸lar ve enstitu¨lerde c¸alıs¸arak o¨gˆrendiklerini pratikte de uygulamaktadırlar.
I·stanbul U¨niversitesi, Avusturya’daki okul (Schule fu¨r Altorientalische Musik und Kunst Therapie A-3924 Schloss Rosenau Niederneustift 66), Viyana U¨niversitesi ortak c¸abası olarak u¨c¸ defa mu¨zik terapi ve etnomu¨zikoloji sempozyumu ile, iki kere etnomu¨zikoloji mu¨zik festivali du¨zenlemesine katkıda bulunmus¸ ve faaliyetlerin teori ve uygulama safhalarında aktif rol almıs¸tır.
1992 yılında O¨zbekistan Bilim heyeti tarafından kendisine Fergana U¨niversitesi fahri profeso¨rlu¨k payesi verilmis¸tir. Aynı yıl Arjantin Academia de las Naciones, Gu¨venc¸’i s¸eref o¨du¨lu¨ne layık go¨rmu¨s¸tu¨r.
Merkezi Mu¨nih’te olan Enternasyonal Dinamik Psikiyatri kurulus¸u (WADP) Tu¨rkiye temsilciligˆi yapmıs¸ olan Gu¨venc¸’e ayrıca ABD Boston Massachusetts U¨niversitesinden tes¸ekku¨r ve bas¸arı sertifikası verilmis¸tir (1993).
Motif Halk Oyunları Egˆitim Dernegˆinin 1996 musiki aras¸tırma dalında u¨stu¨n hizmet o¨du¨lu¨nu¨ kazanmıs¸tır.
1998 yılı 24-28 s¸ubat tarihleri arasında Bas¸kurtistan Neftekamsk kentinde yapılan Dostluk S¸arkısı Festivali’ne Rahmi Oruc¸ Gu¨venc¸ bas¸kanlıgˆında katılan Tu¨mata grubuna u¨c¸u¨ncu¨lu¨k o¨du¨lu¨ verilmis¸tir.
2004 yılında, TU¨RKSAV tarafından Tu¨rk Du¨nyası’na hizmet o¨du¨lu¨ verilmis¸tir. 2016 yılında “Tu¨rk Du¨nyası Kızıl Elma” o¨du¨lu¨ verilmis¸tir.
Marmara U¨niversitesi, Avusturya Rosenau Mu¨zik Terapi Okulu ve Mu¨nih U¨niversitesi Yu¨ksek Mu¨zik Akademisi is¸birligˆi ile bu u¨niversitenin Tu¨rk mu¨zigˆi ile terapi pilot projesi bas¸latılmıs¸tır. Ayrıca Almanya’da Berlin ve Mennheimm, I·svic¸re’de Zu¨rih, I·spanya’da Barselona ve Madrid s¸ehirlerinde mu¨zik ve hareket terapisi egˆitim kursları ac¸mıs¸tır.
Sagˆlık bakanlıgˆında kurulan “tamamlayıcı tıp genel mu¨du¨rlu¨gˆu¨” yo¨netmelik c¸alıs¸malarında (Ergoterapi ve Mu¨zikterapi) dallarında koordinato¨r olarak go¨rev almıs¸tır.
2003 yılından itibaren 5 defa “Dostluk ko¨pru¨su¨ festivali”, 10 defa “Kalpten tıbba- Tıptan kalbe gelecegˆe hazırlık sempozyumu”, 5 u¨lkede 12 adet “Is¸ıgˆın Sesi” konserleri, 4 adet, 35 rebabın katıldıgˆı “rebab turu konserleri”, du¨zenlemis¸tir.
Gerek yurt ic¸inde gerekse yurt dıs¸ında du¨zenledigˆi c¸alıs¸malarının yanı sıra U¨sku¨dar U¨niversitesi’nde Ergoterapi bo¨lu¨mu¨nde mu¨zik ile hareket tedavisi dersleri vererek Tu¨rk genc¸lerini bu alanda hazırlamaya c¸alıs¸mıs¸tır.
Aynı zamanda son do¨nemde Tu¨rkiye genelinde yeni ac¸ılmıs¸ olan enstruman mu¨zelerine (Kırs¸ehir Nes¸et Ertas¸ Mu¨zesi ve
Tu¨rk Du¨nyası Bilim, Ku¨ltu¨r Sanat Merkezi Eskis¸ehir) danıs¸manlık yapmıs¸, kendisi bizzat enstruman temin ederek bu enstru¨manların da icra s¸ekillerinin o¨rnek videolarla go¨sterilmesi ic¸in c¸alıs¸malar yapmıs¸tır.
GERC¸EKLES¸TI·RDI·GˆI· SEMA’LAR
Du¨nyanın degˆis¸ik u¨lkelerinde 3-5-7-9-16-40-66-99 ve 114 gu¨nlu¨k “hic¸ durmadan sema” programlarının organizasyonunu ve uygulamasını yapmıs¸, son 114 gu¨nlu¨k sema programının 66. gu¨nu¨nde, 5 Temmuz 2017 tarihinde Hakk’ın Rahmeti ile bulus¸mus¸tur.
Gerc¸ekles¸tirilen Sema bulus¸maları:
1998 yılında, I·svic¸re’de bir seminerde Sema konusu u¨zerine bahsedilirken, orada hazır bulunanların Hz. Mevlana zamanında yapılanlara benzer bir sema tertiplemek istemeleri u¨zerine I·svic¸re’de 3 gu¨n 3 gece sema yapılmıs¸tır. Adı gec¸en etkinlikte sema 3 gu¨n 3 gece hic¸ durmamıs¸, semazenler degˆis¸mis¸tir. Mu¨zik hic¸ durmamıs¸, mu¨zisyenler degˆis¸mis¸tir.
I·svic¸re’de yapılan 3 gu¨n 3 gecelik sema, katılan herkesin fevkalade memnun kalması sebebi ile benzeri c¸alıs¸malar ic¸in bir bas¸langıc¸ tes¸kil etmis¸tir. Bu ilk uzun semanın ardından, I·svic¸re, Tu¨rkiye, Almanya, Avusturya ve I·spanya’da c¸ok sayıda sema du¨zenlenmis¸tir. Bu bes¸ u¨lkede gu¨nu¨mu¨ze kadar yapılan semaların uzunlukları ve sayıları as¸agˆıda listelenmis¸tir:
31 defa 3 gu¨n 3 gece
5 defa 5 gu¨n 5 gece
7 defa 7 gu¨n 7 gece
1 defa 9 gu¨n 9 gece
1 defa 16 gu¨n 16 gece
3 defa 40 gu¨n 40 gece
1 defa 66 gu¨n ve 66 gece
1 defa 99 gu¨n ve 99 gece
1 defa 114 gu¨n ve 114 gece
ESERLERI·
Yerli ve yabancı basında c¸alıs¸maları ile ilgili yazılar ve c¸es¸itli televizyon ve belgesel programları yer almaktadır.
Bir televizyon kanalında,” Musikimizin Perde Arkası” isimli on u¨c¸ bo¨lu¨mlu¨k bir seri program hazırlamıs¸tır.
Cerrahpas¸a Tıp Faku¨ltesinde doktora yaptıgˆı do¨nemde “Tu¨rk Musikisi Tarihi ve Tu¨rk Tedavi Musikisi” isminde bir kitap yazdı.
Allah’ın Sevdikleri – Hz. Mevla^na^ isimli, I·ngilizce ve Almanca olarak da yayınlanan bir eseri ve mu¨zik terapi konusunda bir de kitabı vardır.
Aynı zamanda es¸i Andrea Azize Gu¨venc¸ ile birlikte Almanca olarak hazırladıkları “Ey Yolcu/Hey Reisender” isimli bir eseri vardır.
Klasik Tu¨rk musikisi ve tasavvuf musikisi tu¨rlerinde, gu¨fte ve bestesi kendisine ait olan eserleri vardır. Tarz-ı vefa isimli bir makam icat etmis¸, bu makamda bir saz semaisi ve bir pes¸rev bestelemis¸tir.
Tu¨mata grubu ile Tu¨rk Musikisi u¨zerine hazırladıgˆı birc¸ok Makam CD’si bulunmaktadır.
Kendi bestelerinin oldugˆu “Kendi Gelenler” isimli albu¨m c¸alıs¸masının kayıtları yapılmıs¸ olup yakında tamamlanması beklenen projeler arasında yer almaktadır.
